اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی ( بیمه سهام)
ابزارهای نوین مالی می تواند در رشد و توسعه بازار سرمایه ، نقش مهمی را ایفا کند از نمونه های این ابزارها می توان به اوراق بدهی و ابزارهای مشتقه مانند قرار دادهای اختیار، قراردادهای آتی (فیوچرز)، آپشن، سلف و غیره … اشاره کرد.
اوراق اختیار فروش تبعی یک نوع ابزار مشتقه محسوب می شود. این اوراق به منظور کاهش ریسک خریداران سهام در زمان نوسانات بازار از بابت تضمین اصل سرمایه آنها درنظر گرفته شده اند. این به این معنی است که شرکت به شما تضمین می دهد در صورتی که در تاریخ مشخص شده، قیمت سهام افت کرده باشد، این افت قیمت را تا قیمت مشخص جبران خواهد کرد. این اوراق می تواند به سهامداران این اطمینان را بدهد که نگران کاهش قیمت ها در زمان هیجانات بازار سهام و نماد موجود در سبد خود نباشند.
پس بصورت کلی این اوراق به مالک آن این اختیار را می‌دهد که در صورت تمایل در تاریخ مشخص شده سهام خود را به قیمتی که از قبل در آن اوراق تعیین شده به شرکت بفروشد.
فرآیند استفاده از این ابزار به این صورت است که، سهامدار عمده یا شرکت با فروش این اوراق تضمین می کند که سهام سهامدار را در تاریخ مشخص شده که به آن تاریخ اعمال و به قیمت مشخص که قیمت اعمال گفته می شود خریداری کند، خریدار این اوراق هم با خرید آن از اختیار فروش سهام در سررسید و به قیمت مساوی یا بیشتر از امروز برخوردار است.
شرط خرید این اوراق و استفاده از آن داشتن سهام پایه می باشد یعنی این اوراق به تنهایی کاربرد و سودی نخواهد داشت. تنها زمانی استفاده از این اوراق برای شما سودمند خواهد بود که سهام پایه آن شرکت را در سبد سهام خود داشته باشید، اگر پس از خرید سهام پایه، نگران افت قیمت این سهام در آینده باشید، با خرید این اوراق سهام خود را تا تاریخ سررسید(تاریخ اعمال) بر روی قیمتی خاص (قیمت اعمال) بیمه می کنید.
نحوه استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی
حالت اول : در سررسید، خریدار این اوراق می تواند به شرط حفظ سهام پایه، در صورتی که قیمت سهام از قیمت اعمال پایین تر باشد به شرکت با قیمت ضمانت شده بفروشد.
حالت دوم : اعمال اختیار می تواند از طریق پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت روز انجام شود و دارنده اوراق سهام خود را هم نگه دارد.
حالت سوم : خریدار می تواند در صورتی که در سررسید، قیمت سهام از قیمت تضمین شده( قیمت اعمال) بالاتر باشد از اعمال آن خودداری کند و سهم را با قیمت بالاتر در بازار به فروش برساند.
شرط استفاده از اختیار فروش تبعی نگهداری سهام تا سررسید است و در صورت فروش سهام موضوع اوراق اختیار تبعی، اختیار مذکور هم منقضی می شود.
نکات مهم اوراق اختیار فروش تبعی
- خریداران این اوراق امکان فروش این اوراق را نخواهد داشت.
- در صورت پرداخت سود نقدی به میزان مبلغ سود نقدی از قیمت اعمال کاسته خواهد شد.
- در زمان افزایش سرمایه علاوه بر قیمت اعمال، تعداد اعمال (براساس قیمت و تعداد تئوریک) تغییر پیدا خواهد کرد.
- تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می‌تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد.
- اگر تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد فاقد اعتبار بوده و عرضهکننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.
- وجه پرداختی بابت خرید اوراق اختیار فروش تبعی نیز قابل بازگشت نخواهد بود.
قیمت خرید اوراق اختیار فروش تبعی
قیمت مجاز خریداری این اوراق متغیر می باشد . ملاک قیمت گذاری با توجه به قیمت روز سهام است. یعنی هر چقدر قیمت سهام به قیمت اعمال نزدیک شود یا بالاتر برود قیمت اوراق کاهش پیدا می کند و هر چقدر قیمت سهام افت بیشتری نسبت به قیمت اعمال داشته باشد قیمت اوراق افزایش پیدا خواهد کرد.
ساز و کار اوراق اختیار فروش تبعی به این صورت است که سرمایه‌گذار در هر برهه زمانی برای بیمه کردن سهام خود بازدهی در حد سود بانکی دریافت کند. عرضهکننده سهم با تغییراتی که در قیمت اوراق اعمال می‌کند فرصت کسب سود حداکثری را در سهم به حداقل ممکن که همان نرخ سود بانکی است، کاهش می‌دهد.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست | نکات و اوراق
اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به بیمه کردن سهام معروف است، در واقع ابزاری است که توسط آن نوسانات و زیان سهام بیمه خواهد شد. طبق اصول این روش، سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل های آن دارد، اوراقی را منتشر کرده و کسی که اوراق اختیار فروش تبعی را می خرد در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین تر از نرخ توافقی باشد، زیان او جبران خواهد شد. نکته حائز اهمیت این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می تواند از این ابزار استفاده نماید. یعنی سهامدار عمده اوراق اختیار فروش تبعی را به فروش می رساند و کسی که این اوراق را می خرند، در صورت پایین تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران خواهد شد.
اوراق اختیار فروش تبعی
با توجه به تورم موجود در کشور، در صورتی سرمایه خود را به صورت وجه نقد نگهدارید، به مرور زمان شاهد کم شدن ارزش پول خود می شوید. یکی از بهترین روش ها به منظور حفظ ارزش پول و کسب درآمد، تزریق پول به بازارهای گوناگون مالی و سرمایه گذاری است. هرکدام از این بازارها از ریسک مخصوص به خود برخوردارند . یکی از زمین های سرمایه گذاری خوب و کسب سود ایده ال در کشور، بازار بورس به حساب می آید، البته در صورتی که شناخت و مهارت کافی برای فعالیت در آن را داشته باشید. خرید و فروش سهام در بورس نیز خود به نوعی دارای نوسانات گوناگون است. یکی از روش های مؤثر کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس، خرید اوراق اختیار فروش تبعی است که در این مطلب به بررسی جزئیات آن می پردازیم.
منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
این اوراق در ایران مثل بیمه کردن سهام است که با استفاده از آن دارایی سهام شما در زمان نوسانات و هیجانات منفی بازار به نوعی بیمه می شود. سهامدار عمده با توجه شناخت خود از بازار و پتانسیل های آن، اوراقی را منتشر می کند و افرادی برای خرید این اوراق اقدام می کنند. در تاریخ اعمال اگر قیمت سهم پایین تر از نرخ توافقی باشد، زیان شخص جبران خواهد شد. در این فرآیند باید در نظر داشت که سهام دار عمده تنها مرجعی است که قادر به فروش این اوراق است و افرادی که برای خرید این اوراق اقدام می کنند، به نوعی دارایی سهام خود را از زیان محفوظ می کنند.
درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.
استفاده از این اوراق یکی از بهترین ابزارهای ممکن برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک در معاملات سهام به حساب می آید. سرمایه گذاران با استفاده از این ابزار قادرند نسبت به کسب بازده مورد انتظار اطمینان لازم را کسب کنند. به زبانی ساده چنانچه نرخ واحد سهم مد نظر در تاریخ مقرر آتی دچار کاهش شود، سهام دار با استفاده از قرارداد اختیار فروش تبعی می تواند اصل سرمایه خود را دریافت نماید.
در نظر داشته باشید که اگر نرخ هر واحد سهم در تاریخ اعمال افزایش یافته باشد، سهام دار می تواند بدون استفاده از این اوراق سود خود را کسب کند. همین فرآیند برای تمامی سهامداران یک حاشیه امنیت به وجود می آورد که با خیال راحت به امور سرمایه گذاری خود بپردازند. اوراق اختیار فروش تبعی در دنبا با دو روش اروپایی و آمریکایی قابل اعمال هستند که در روش اروپایی اوراق اختیار فروش در تاریخ سررسید اعمال می شوند و در حالت آمریکایی فرد سرمایه گذار در هر تاریخی تا سررسید می تواند برای اعمال اوراق اقدام نماید. در ایران شیوه اروپایی کاربرد دارد و تنها در تاریخ سررسید می توان برای اعمال آن اقدام نمود.
اصطلاحات مهم در خصوص قرارداد اختیار فروش تبعی
- قیمت اعمال : قیمتی که عرضه کننده در تاریخ اعمال، متعهد به تسویه آن است.
- کل حجم عرضه : به تعداد اوراقی می گویند که عرضهکننده اوراق هر روز منتشر می کند.
- سهم پایه : به سهمی می گویند که اوراق اختیار فروش تبعی طبق آن تنظیم شده است.
- تاریخ اعمال : به تاریخی می گویند که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در نظر گرفته می شود.
- سقف خرید : به حداکثر تعداد اوراق تبعی می گویند که اشخاص حقیقی یا حقوقی قادر به خرید آن هستند.
- دوره معاملاتی : به فاصله بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی، دوره معاملاتی می گویند.
- قیمت عرضه اوراق تبعی : منظور قیمتی است که به وسیله ناشر اوراق در بازار به فروش می رسد. این قیمت در هر روز بر مبنای یک فرمول مشخص ارزیابی می گردد.
ویژگی های اوراق اختیار فروش تبعی
- امکان معامله برای آن ها وجود ندارد.
- اوراق اختیار فروش تبعی حداکثر به میزان تعداد سهام پایه سهامدار اختصاص پیدا می کند نه بیشتر. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل خواهد شد و شرکت عرضه کننده تعهدی در قبال آن ندارد.
- سقف خرید این اوراق در اطلاعیه عرضه با عنوان (سقف خرید) ذکر خواهد شد.
- مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می شود غیرقابل برگشت می باشد.
- بعد از گذشت تاریخ اعمال سهامدارانی که اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی نموده اند توانایی فروش این اوراق را نخواهند داشت.
- اشخاص حقوقی که تعداد ۱ میلیون و یا بیشتر اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کنند، موظفند اختیار خرید تبعی را در همان روزی که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی را خریده اند واگذار نمایند.
- در بورس ایران الزامی است سرمایه گذار حتما سهام شرکت مورد نظر را داشته باشد و پس از آن اقدام به خرید این اوراق نماید.
- این اوراق شبیه اوراق اختیار فروش اروپایی هستند، به خاطر این که افرادی که اقدام به خرید این اوراق می کنند تا زمان رسیدن به تاریخ سررسید حق فروش آن را ندارند.
- ساعت معامله این اوراق به وسیله عرضه کننده ۱۲ تا ۱۲:۳۰ و به صورت حراج پیوسته است.
دستورالعمل اختیار فروش تبعی
- تعداد اوراق اختیار فروش که هر فرد امکان خرید آن را دارد محدود است، لذا حتما پیش از خرید به محدودیت روزانه و کلی آن که به وسیله شرکت منتشر کننده تعیین شده دقت کنید. در صورتی که خرید شما بیشتر از میزان مجاز باشد، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه پرداخت شده به شرکت داده می شود.
- در زمان خرید اوراق اختیار فروش باید مالک سهام شرکت باشید و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما معادل تعداد سهام شماست.
- این اوراق معاملات ثانویه ندارند. بنابراین در صورتی که آن ها را خریداری کردید امکان فروش آن ها را ندارید.
- در صورتی که بعد از خرید اوراق قسمتی از سهام خود را بفروشید و در نتیجه این معامله، تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست می‌دهد و هزینه ای بابت این موضوع به شما برگشت داده نمی شود.
- در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش، باید در روز سررسید تا قبل از اتمام مهلت تعیین شده به وسله شرکت، در خواست خود را به وسیله کارگزار اعلام کنید. در صورت عدم درخواست، اوراق شما باطل می شود و هیچ هزینه ای بابت آن به شما برگشت داده نمی شود.
- این اوراق تا پیش از سررسید قابلیت معامله نخواهند داشت.
- در صورتی که در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و نیازی به درخواست خاصی نیست.
- بعد از اعمال اختیار فروش در صورتی که شرکت در پرداخت حقوق مشتری تاخیر کند، بنا به فرمولی که در زمان انتشار اوراق علام شده مبلغی تحت عنوان جریمه به وسیله سازمان بورس از وی دریافت و به مشتری پرداخت می شود.
- در مواردی که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار طبق فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق خواهد گرفت.
به منظور دسترسی به متن کامل قوانین و ضوابط مربوط به این اوراق و آگاهی از دیگر شرایط مانند قوانین مربوط به زمانی که سهم در روز عرضه بسته باشد، افزایش سرمایه یا توزیع سود داشته باشد و … می توانید به دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی، مصوب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید.
فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی
۱) در صورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، اوراق اختیار فروش تبعی قابل اعمال نیست.
۲) در صورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال این اوراق منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ١٣ روز اعمال خواهد بود. کارگزاران می توانند ١٠ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست های اعمال را از مشتریان خود دریافت دارند و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.
۳) در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به بورس اقدامات زیر، انجام خواهد شد؛ انتقال سهم به قیمت اعمال، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده آن. پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهم پایه از عرضه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی خواهد بود.
مزایای اختیار فروش تبعی
- این ابزار به عنوان بهترین روش برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری در بورس و بازپس گرفتن حداقل سرمایه است.
- با وجود اوراق اختیار فروش تبعی در بازار بورس، تقاضا برای سهام و ایجاد اعتماد برای سرمایه گذاران بیشتر می شود.
- چنانچه ارزش سهام شرکت در راستای هیجانات منفی در بازار کاهش پیدا کند، این اوراق شرایط امنی را برای سرمایه گذاران به وجود می آورد.
- سهامداران عمده اغلب به منظور حمایت از سهام خود اقدام به افزایش دارایی خود می کنند. بر خلاف این دیدگاه در روش استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی، منجر به کاهش ریسک سرمایه گذاری و پوشش ارزش سهام آن ها می شود.
معایب اختیار فروش تبعی
- عدم وجود بازار ثانوی
- اتمام تعهد عرضهکننده اوراق اختیار فروش بعد از تاریخ اعمال
- وقتی که این اوراق به وسیله سهامدار خریداری شود، سهام دار باید دارای سهام پایه باشد.
- امکان ایجاد هیجانات مثبت قبل از تاریخ اعمال یا جلوگیری از اطلاعیه های منفی برای عدم کاهش قیمت سهم
- اعمال سقف خرید برای سهام دار به معنی اعمال محدودیت خرید اوراق اختیار فروش برای هر کد بورسی است.
- در صورت درخواست سهام دار برای فروش سهام پایه، چنانچه تعداد سهام از تعداد اوراق اختیار فروش کم تر شود، اوراق اختیار فروش اضافه در پایان روز ابطال خواهد شد.
نکاتی مهم در رابطه با اوراق اختیار فروش تبعی
- این اوراق از نوع اختیار فروش اروپایی هستند؛ یعنی تنها می‌توان در تاریخ سررسید آن را اعمال کرد.
- این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارند و تنها در یک مرحله در زمان عرضه به وسیله ناشر مورد خرید و فروش قرار می گیرد.
- درصد سود و زیان شما با توجه به نوسانات قیمتی سهام تا تاریخ سررسید و اینکه شما در چه قیمتی سهام پایه را خریداری کرده باشید متفاوت است.
- این نکته را در خاطر داشته باشید که بر اساس قانون حتی در صورتی که شما درخواست اعمال اوراق را به کارگزار بدهید، در صورتی که قیمت روز سهام پایه در تاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال نباشد اوراق سررسید شده اعمال نخواهند شد.
- توجه فرمایید ازآنجایی‌که اوراق اختیار فروش تبعی قابلیت معامله مجدد را ندارند درنتیجه سهام پایه موضوع این اوراق نیز تا زمان پایان معاملات قابلیت معامله را از دست می‌دهند و حتما باید به این موضوع را در خاطر داشته باشید.
نتیجه گیری و کلام پایانی
اوراق اختیار فروش تبعی در حقیقت همان طرح بیمه سهام است که به وسیله شرکت ها به فروش می رسند. این اوراق، اوراقی است که بر اساس آن فروشنده که همان شرکت منتشر کننده است، متعهد می شود تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحا به آن قیمت اعمال گفته می شود در تاریخ معین یا همان تاریخ اعمال از سهامدار خریداری نماید. شرکت های منتشر کننده این اوراق پیش از فروش این اوراق ملزم به انتشار اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی های آن هستند. توصیه می شود سهامداران قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی هر نماد، اطلاعیه عرضه آن اوراق را مطالعه کنند.
در این مطلب تلاش داشتیم با شرح یک مثال کاربرد قرارداد اختیار فروش تبعی را در حالت های گوناگون به صورت دقیق بررسی کنیم و همچنین به فواید و معایب آن پرداختیم. شما به عنوان یک سرمایه گذار در هر بازاری باید عامل به حداقل رساندن ریسک سرمایه گذاری را بیش از هر عامل دیگری مد نظر خود قرار دهید. در بازار بورس با استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی قادرید با خیال راحت و با به حداقل رساندن ریسک سرمایه گذاری گام بردارید.
امیدوارم از این مقاله که به موضوع اوراق اختیار فروش تبعی پرداختیم، نهایت استفاده رو اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ برده باشید.
هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص انواع اوراق بورسی داشتید، از طریق بخش ارسال نظرات و دیدگاه ها با ما و سایر همراهان سایت کد بورسی همراه باشید.
همه چیز درباره اوراق اختیار تبعی و فرایند اعمال آن
در حال حاضر با توجه به افزایش تورم در جامعه، شاهد سرمایه‌گذاری افراد در بخش‌های مختلف با هدف حفظ ارزش دارایی، افزایش ثروت و قدرت خرید هستیم اما بدون تردید همه بازارهای سرمایه‌گذاری با ریسک همراه هستند.
- اختیار فروش تبعی چیست؟
- فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار تبعی، شامل چه مواردی است؟
- فرایند اعمال اوراق تبعی
- نکات تکمیلی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی
- جمع‌بندی
بازار بورس هم از این قاعده مستثنی نیست و دائما در حال نوسان است؛ از این‌رو سرمایه‌گذاران تمایل دارند تا با حداقل میزان ریسک، بازدهی مناسبی را به دست آورند که در این میان خرید اوراق اختیار تبعی از روش‌های موثر برای جلوگیری از ضرر و زیان سنگین به حساب می‌آید.
در حقیقت اختیار تبعی به اوراقی اطلاق می‌شود که می‌توان با استفاده از آن، سهام را بیمه کرد. چنانچه از فعالان بازار اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ سرمایه (بورس) هستید و به سود معقول از سهام با کمترین میزان ریسک تمایل دارید، توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید تا اطلاعات کامل و جامعی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی به عنوان ابزاری برای بیمه سهام در اختیارتان قرار دهیم.
اختیار فروش تبعی چیست؟
اختیار فروش تبعی نوعی قرارداد است که بر اساس آن، خریدار اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ قرارداد حق (نه الزام، اجبار و تعهد) دارد تا مقدار معینی از دارایی ذکر شده در قرارداد را با قیمت مشخص در زمان معین بفروشد. به عبارت ساده‌تر اوراق اختیار فروش نوعی طرح بیمه سهام است که توسط شرکت‌های فعال در بورس به فروش می‌رسد و بر اساس آن فروشنده (شرکت منتشر کننده) متعهد می‌شود تا تعداد معینی از سهام اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ شرکت را به قیمت مشخص (قیمت اعمال) در زمان معین (تاریخ اعمال) از سهامدار خریداری کند.
شرکت‌های منتشرکننده اوراق تبعی پیش از فروش این اوراق باید اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی‌های آن را منتشر کنند تا سهامداران بتوانند این اطلاعیه را قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی هر نماد مطالعه کنند. به طور کلی اوراق اختیار فروش تبعی با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس، اطمینان بخشی به سهامداران در قبال ارزندگی سهم و حفظ منابع سرمایه‌گذاران منتشر می‌شوند؛ از این‌رو سهامداران می‌توانند با خرید این اوراق، سهم مورد نظر خود را در برابر کاهش قیمت بیمه و از ضرر و زیان سنگین جلوگیری کنند.
فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار تبعی، شامل چه مواردی است؟
فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ حداقل یک روز کاری قبل از عرضه سهام توسط سازمان بورس برای ارائه اطلاعات تکمیلی به سرمایه‌گذاران منتشر می‌شود. فرم اطلاعیه شامل موارد زیر است:
- سهم پایه (سهمی که اوراق تبعی مبتنی بر آن است.)
- نام عرضهکننده و کارگزار عرضهکننده (عرضه‌کننده‌ای که پس از اخذ مجوز با شرایط معین به عرضه اوراق اقدام می‌کند.)
- قیمت و تاریخ اعمال ( قیمتی که عرضهکننده متعهد می‌شود تا سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را بر اساس شرایط این دستورالعمل در تاریخ معین تسویه کند.)
- کل حجم عرضه (سقف اوراق که از سوی عرضهکننده طی دوره معاملاتی عرضه می‌شود.)
- دوره معاملاتی (فاصله بین اولین روز و آخرین روز معاملاتی اوراق که در اطلاعیه عرضه ذکر شده است.)
- سررسید (آخرین روز دوره معاملاتی که پس از پایان جلسه معاملاتی آن روز، اوراق اختیار تبعی قابلیت اعمال دارد.)
فرایند اعمال اوراق تبعی
حال پس از انتشار اطلاعیه اوراق اختیار فروش تبعی توسط سازمان بورس و بهادار کشور، نوبت به اعمال آن می‌رسد. فرایند و شرایط اعمال اوراق اختیار فروش به شرح زیر خواهد بود:
- چنانچه قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، اوراق اختیار تبعی قابل اعمال نخواهد بود.
- چنانچه قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال از قیمت اعمال کمتر باشد، اوراق اختیار فروش منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت 13 آن روز اعمال می‌شود. لازم به ذکر است که کارگزاران، می‌توانند درخواست اعمال را 10 روز قبل از تاریخ اعمال از مشتریان دریافت کرده و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.
- چنانچه درخواست اعمال اوراق طی مهلت مقرر به بورس ارائه گردد، باید انتقال سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار تبعی به عرضهکننده آن انجام شود. همچنین پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه باید به دارنده اوراق اختیار به صورت نقدی یا واگذاری سهم پایه از عرضهکننده به دارنده اوراق صورت پذیرد.
نکات تکمیلی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی
فعالان بازار سرمایه که به دنبال بیمه کردن سهام خود هستند و می‌خواهند حداقل بازدهی را به صورت کم ریسک تجربه کنند، باید پیش از خرید اوراق اختیار فروش تبعی در ارتباط با آن اطلاعات کسب کنند؛ زیرا اگر اوراق اختیار تبعی به صورت صحیح خریداری شود، می‌تواند سرمایه را بیمه کند اما خرید اشتباه آنها سبب نابودی سرمایه خواهد شد. برخی از نکات تکمیلی در ارتباط با این اوراق به شرح زیر هستند:
- اوراق تبعی قابلیت معامله مجدد نداشته و تنها یکبار در زمان عرضه معامله می‌شوند.
- امکان خرید اوراق بیش از تعداد سهام پایه در اختیار سهامدار وجود ندارد. (حداکثر معادل دارایی سهامدار در سهم پایه)
- در صورت بیشتر شدن اوراق تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز، اوراق اختیار مازاد باطل شده و عرضهکننده تعهدی نخواهد داشت.
- مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نیست.
- هر کد سهامداری حداکثر مجاز به خرید تعداد اوراقی است که در اطلاعیه عرضه به عنوان «سقف خرید» مشخص خواهد شد.
- خریداران اوراق تبعی تنها در تاریخ اعمال قادر به اعمال اختیار فروش خود هستند و پس از گذشت این تاریخ، اوراق تبعی اعمال نشده تلقی شده و عرضهکننده تعهدی نخواهد داشت.
- اوراق تبعی تنها در تاریخ سررسید قابل تسویه هستند.
- اوراق تبعی به هر قیمتی ارزش خرید ندارند؛ بنابراین افراد باید با توجه به بازده مورد انتظار خود به خرید آنها اقدام کنند.
جمع‌بندی
افراد فعال در بازار سرمایه (بورس) با توجه به نوسانات همیشگی بازار، همواره به دنبال راهکاری برای بازدهی مورد انتظار با کمترین میزان ریسک هستند. در این میان خرید اوراق اختیار فروش تبعی از جمله روش‌های موثر برای جلوگیری از ضرر و زیان سنگین در بازار مطرح می‌شود که در آن فروشنده یا شرکت عرضهکننده متعهد خواهد شد تا تعداد مشخصی از سهام را به قیمت معین (قیمت اعمال) در زمان مشخص (تاریخ اعمال) از سهامدار خریداری کند. در واقع سهامدار با خرید اوراق اختیار تبعی، سهام خود را در برابر نوسانات شدید بازار بیمه می‌کند.
این مطلب رپرتاژ آگهی می باشد و توسط تحریریه اقتصاد آنلاین تهیه نشده است.
اوراق تبعی چیست و چگونه کار می‌کند؟
فائزه رهنی - ارسلان پوربابایی کارشناسان بازار سرمایه در بازار سهام ایران که تنها در جهت رشد بازار می‌توان سود کرد، افت شدید قیمت‌ها باعث ترس و هراس سهامداران می‌شود؛ به گونه‌ای که گاه شاهد تصمیمات هیجانی در رابطه با فروش سهم هستیم. اوراق‌تبعی ایده‌ای بود که هم‌زمان با ریزش شدید بورس تهران از سمت مسوولان بازار سرمایه به فعالان ابلاغ شد. این اوراق با توجه به نگرانی‌هایی که سهامداران خرد داشتند، به‌عنوان ابزاری برای بیمه کردن ارزش سهام معرفی شد تا توسط آن نوسانات و زیان سهم بیمه شود. در واقع سهامدار می‌تواند با در اختیار داشتن اوراق تبعی ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند.
ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران می‌شود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت می‌گیرد.
فرایند اجرایی اوراق تبعی
اطلاعیه اوراق تبعی منتشر می‌شود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایه‌گذاری می‌تواند ورقه تبعی را خریداری کند.
ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش می‌دهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه می‌شود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که این اوراق در بازار ثانویه عرضه نمی‌شوند و بنابراین قابل معامله نیستند.
فرجام این اوراق یکی از دو حالت ذیل است:
۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار می‌تواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.
۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت۱۳ آن اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ روز انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است کسانی می‌توانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال می‌شود.
فرض کنید که قیمت اعمال برای اختیار تبعی فروش یک سهم در تاریخ سررسید ۱۵۰۰ تومان و قیمت پایانی سهم در آن تاریخ ۱۰۰۰ تومان باشد. دارنده اختیار به دلیل بالاتر بودن قیمت اعمال اختیار خود می‌تواند سهم خود را با قیمت ۱۵۰۰ تومان به ناشر اوراق تبعی بفروشد یا مابهالتفاوت قیمت سهم و قیمت اختیار را به‌صورت نقدی دریافت کند. چگونگی اعمال آن در اطلاعیه منتشر‌شده اعلام می‌شود که می‌تواند نقدی یا سهمی باشد.
احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟
با توجه به ریزش‌های اخیر بازار سرمایه و راه‌حل‌هایی که برای آن مطرح می‌شد موضوع سهام تبعی نیز مورد‌توجه ارکان بازار قرار گرفت. در کل انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.
برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.
به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل می‌کند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق می‌تواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.
به‌عنوان نمونه قیمت ورقه تبعی بانک صادرات که در تاریخ ۲۳/ ۱۲/ ۱۳۹۹ سررسید می‌شود، ۳۷۵۰ ریال است. اگر برای مثال قیمت پایانی سهم در نزدیکی تاریخ اعمال ۳هزار ریال باشد، با توجه به حجم ۵ میلیاردی اوراق تبعی سهم، حداکثر زیان ناشی از اعمال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است. گذشته از آن به نظر می‌رسد بخشی از دارندگان اوراق‌تبعی قبل از سررسید سهام خود را فروخته و اوراق تبعی آنها باطل شده باشد. بنابراین در ظاهر هزینه رشد قیمت سهم تا قیمت اعمال به مراتب بیشتر از زمانی است که ناشر اقدام به خرید سهام به‌صورت نقدی یا سهمی در تاریخ اعمال کند.
با توجه به اینکه انتظار می‌رود بازار طی هفته‌های آتی با افزایش تقاضا رو‌به‌رو باشد و با توجه به افت قیمت سهام و جذابیت خرید آنها، ممکن است ناشر اوراق تبعی جهت تامین مالی برای زمان اعمال ترجیح دهد با فروش سهام در بازار تامین نقدینگی کند. این موضوع می‌تواند به‌نوعی منجر به رشد حجم عرضه در بازار شود.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چگونه کار می‌کند؟
سرمایه‌گذاری در بازار بورس به صورت مستقیم به دلیل نوسانات بازار با ریسک توام خواهد بود؛ از این‌رو سرمایه‌گذاران باید در انتخاب سهم و روش‌های سرمایه‌گذاری دقت بیشتری به خرج دهند و با کسب دانش و تخصص لازم به مدیریت سرمایه بپردازند. حال سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز برای دریافت بازدهی مناسب با کمترین میزان ریسک، می‌توانند از ابزاری به نام اوراق اختیار فروش تبعی بهره ببرند تا از ضرر و زیان سنگین جلوگیری کنند.
اختیار فروش تبعی در واقع اوراقی هستند که در آن عرضه کننده تعهد می‌دهد تا تعداد مشخصی از دارایی درج شده در قرارداد را از سهامدار با قیمت معین در تاریخ مشخص خریداری کند. در حقیقت اوراق تبعی به عنوان بیمه سهم عمل می‌کند تا فعالان بازار سرمایه بتوانند به سودی معقول با حداقل ریسک دست پیدا کنند. فرم اطلاعیه فروش سهام و اوراق تبعی حداقل یک روز کاری قبل از عرضه توسط سازمان بورس منتشر خواهد شد تا سرمایه‌گذاران از ویژگی‌ها و شرایط عرضه به صورت کامل مطلع شوند.
در اینجا تلاش خواهیم کرد تا اطلاعات مفیدی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی به عنوان ابزاری برای بیمه سهام و کسب سود با ریسک کم در اختیارتان قرار دهیم؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
اختیار فروش چیست؟
اختیار فروش نوعی ابزار بازار مشتقات به‌حساب می‌آید که برای پوشش ریسک به کار می‌رود. در بازارهای مالی، اختیار فروش به دارنده این حق و نه تعهد را می‌دهد که تعداد مشخصی از سهم را در تاریخ معین (تاریخ اعمال) در آینده به قیمت مشخص (قیمت اعمال) اعمال کند. حال چنانچه خریدار اوراق بخواهد از این ابزار استفاده کند، بایستی دارایی پایه (دارایی که سرمایه‌گذار جهت پوشش ریسک در آن اختیار فروش را خریداری کرده است) را از بازار خریداری کند و به قیمت اعمال بفروشد.
اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی در واقع نوعی قرارداد است که در آن شرکت‌های فعال در بورس به عنوان فروشنده و عرضه کننده متعهد می‌شوند تا اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ تعداد مشخصی از سهام شرکت را به قیمت معین (قیمت اعمال) در تاریخ مشخص (تاریخ اعمال) از سهامدار خریداری کنند. اوراق تبعی به عنوان بیمه سهام عمل می‌کند و سودی مناسب را با کمترین میزان ریسک برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد.
شرکت‌های عرضه کننده سهام برای ارائه اطلاعات بیشتر در ارتباط با اوراق، اطلاعیه عرضه را جهت اعلام عمومی توسط سازمان بورس و بهادار کشور عرضه می‌کنند تا افراد بتوانند با ویژگی‌های آن آشنا شوند. سهامداران با خرید اوراق تبعی، سهم مورد نظر را در برابر کاهش قیمت بیمه کرده و از ضرر و زیان سنگین جلوگیری خواهند کرد. به‌طور کلی اوراق اختیار فروش تبعی با سه هدف زیر ارائه می‌شوند:
- کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه (بورس)
- اطمینان‌بخشی به سهامداران در قبال ارزندگی سهم مورد نظر
- حفظ منابع مالی سرمایه‌گذاران
فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی
فرم اطلاعیه عرضه که توسط سازمان بورس کشور حداقل یک روز کاری قبل از عرضه سهام منتشر می‌شود تا عموم مردم و فعالان بازار با ویژگی‌های سهام مورد نظر آشنا شوند، مشتمل بر اطلاعات زیر است:
- عرضه کننده: نام شرکت ناشر که مجوز عرضه را با شرایط معین اخذ کرده است.
- سهم پایه: سهمی که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.
- تاریخ اعمال: تاریخی که برای اعمال اوراق تبعی تعیین می‌شود.
- قیمت اعمال: قیمتی که عرضه کننده متعهد می‌شود تا سهام پایه اوراق تبعی را در تاریخ اعمال، با آن قیمت تسویه کند.
- دوره معاملاتی: به فاصله بین اولین و آخرین روز معاملاتی اوراق تبعی اطلاق می‌شود.
- سقف خرید: حداکثر تعداد اوراق تبعی که اشخاص حقیقی یا حقیقی، می‌توانند خریداری کنند.
- کل حجم عرضه: سقف اوراق اختیار فروش تبعی که از طرف عرضه کننده طی یک دوره معاملاتی عرضه خواهد شد.
- حداقل حجم عرضه روزانه: به حداقل عرضه اوراق تبعی توسط عرضه کننده در یک روز اشاره دارد.
- قیمت عرضه اوراق تبعی: قیمتی که این اوراق در بازار سرمایه توسط شرکت عرضه کننده فروخته می‌شود.
- سررسید: آخرین روز دوره معاملاتی که پس از پایان جلسه معاملاتی آن روز، اوراق تبعی قابلیت اعمال پیدا می‌کنند.
فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی به چه صورت است؟
پس از اینکه اطلاعیه اوراق تبعی توسط سازمان بورس منتشر شد، اعمال اوراق تحت شرایط مشخص و معین امکان‌پذیر خواهد بود که در ادامه به فرایند و شرایط اعمال اوراق اشاره می‌کنیم:
- قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال نباید بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد.
- اگر قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال کمتر از قیمت اعمال باشد، اوراق بر اساس درخواست سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت 13 آن روز اعمال خواهد شد.
- در صورت درخواست اعمال اوراق در زمان معین به سازمان بورس، باید انتقال سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق به عرضه کننده آن صورت پذیرد و در صورت وجود اختلاف میان قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم، مابهالتفاوت باید به دارنده اوراق به صورت نقدی یا واگذاری سهم پایه انجام شود.
نکات مهم در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی
اگر به دنبال بیمه سهام از طریق اوراق تبعی هستید تا بازدهی مناسب را با ریسک کم به‌دست آورید، باید به نکات تکمیلی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی توجه کنید که در ادامه به برخی از مهمترین نکات اشاره می‌کنیم:
- اوراق تبعی از نوع اختیار فروش اروپایی هستند؛ یعنی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال دارند.
- این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را غیر از هماهنگی شرکت بورس و اوراق بهادار ندارند و تنها در یک مرحله (زمان عرضه توسط ناشر) قابل معامله هستند.
- درصد سود و زیان با توجه به نوسانات قیمتی سهام تا تاریخ سررسید و قیمت خرید سهام پایه متفاوت است.
- سهام پایه هم مانند اوراق تبعی تا زمان پایان معاملات قابلیت معامله ندارند.
- اوراق اختیار فروش تبعی فقط در تاریخ سررسید قابل تسویه خواهند بود.
- امکان خرید اوراق تبعی بیش از تعداد سهام پایه در اختیار سهامدار و سقف خرید مندرج در اطلاعیه وجود ندارد و در صورت بیشتر بودن اوراق تحت مالکیت سهامدار، اوراق مازاد باطل شده و عرضه کننده تعهدی نخواهد داشت.
- مبلغ پرداختی توسط سهامدار بابت خرید اوراق قابل عودت نخواهد بود.
- امکان اعمال اختیار فروش توسط خریداران اوراق تبعی تنها در تاریخ اعمال امکان‌پذیر خواهد بود.
اوراق اختیار فروش تبعی به عنوان ابزار پوشش ریسک در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد تا افراد بتوانند سهام خریداری شده را بیمه کنند و بازدهی مناسب را با کمترین میزان ریسک در دوره مشخص به‌دست آورند. در واقع با خرید اوراق تبعی، شرکت عرضه کننده سهام تعهد می‌دهد تا تعدادی از سهام را به قیمت مشخص و در زمان معین از سهامدار خریداری کند تا فرد با ضرر و زیان سنگین ناشی از نوسانات بازار مواجه نشود
