روش های کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری

انواع ریسک و راه‌های مقابله با آن

محمدعلی بیداری *
در سراسر جهان بانک‌ها و موسسات مالی به عنوان یک رکن مهم و اثرگذار در فرآیند انواع فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی شناخته می‌شوند، به طوری که اکثر اشخاص برای سپرده گذاری یا استقراض وجوه، با این بنگاه‌ها سروکار داشته و در کنار آن، دولت‌ها و مراجع نظارتی مالی نیز با ایجاد رابطه نزدیک با این موسسات در صدد تثبیت سیاست‌های پولی و مالی و کسب اعتماد از توانایی و اثر بخشی مقرراتی که برای تامین سلامت اقتصادی و مالی جامعه وضع شده، هستند.

در سراسر جهان بانک‌ها و موسسات مالی به عنوان یک رکن مهم و اثرگذار در فرآیند انواع فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی شناخته می‌شوند، به طوری که اکثر اشخاص برای سپرده گذاری یا استقراض وجوه، با این بنگاه‌ها سروکار داشته و در کنار آن، دولت‌ها و مراجع نظارتی مالی نیز با ایجاد رابطه نزدیک با این موسسات در صدد تثبیت سیاست‌های پولی و مالی و کسب اعتماد از توانایی و اثر بخشی مقرراتی که برای تامین سلامت اقتصادی و مالی جامعه وضع شده، هستند. توجه به جایگاه و نقش اجتماعی بانک‌ها از یک طرف و لزوم مراقبت از اموال و دارایی بانک‌ها خصوصا در عرصه رقابت داخلی و بین‌المللی از سوی دیگر، ایجاب می‌کند تا برای استمرار فعالیت سالم و با نشاط نظام‌بانکی تدابیر ویژه‌ای در نظر گرفته شود.

در این میان، شناسایی انواع خطراتی که عملیات گوناگون بانک‌ها و موسسات اعتباری (خاصه توان و قدرت ایفای تعهدات مالی آنها) را تحت‌شعاع قرار می‌دهد، یکی از ابزارهایی است که مدیریت ارشد با بهره‌گیری از آن (که تحت عنوان «مدیریت ریسک» از آن یاد می‌شود) می‌تواند از وقوع خطرات احتمالی جلوگیری کرده یا دامنه آسیب‌رسانی آنها را در حد قابل قبولی کاهش دهد.

از این رو برای دستیابی به این مهم، لازم است تا گزارش‌های مالی بانک‌ها و موسسات اعتباری به درستی تهیه و به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. بر اساس همین اصل است که سازمان‌های ذی‌ربط به انتشار استانداردها، توصیه‌ها و رهنمودهای لازم روی آورده و همواره بر اهمیت افشای مناسب اطلاعات مالی تاکید می‌نمایند.

یکی از سازمان‌هایی که به طور پیوسته بر افشای اطلاعات در صورت‌های مالی بانک‌ها اصرار دارد، کمیته بال (فعال‌ترین نهاد بین‌المللی نظارتی بانکی) است که در بیانیه‌های خود با اشاره بر ضرورت افشای مناسب اطلاعات اقتصادی جهت دستیابی به شفافیت مطلوب صورت‌های مالی، بر طراحی و اجرای سیستم‌های موثر مدیریت ریسک و کنترل‌های داخلی کارآ تاکید دارد.

بی خبری انسان از اتفاقاتی که در آینده محقق خواهد شد، نتیجه بخش بودن انواع طرح‌ها را با خطری پنهان روبه‌رو می‌سازد، از همین رو، ریسک را شاید بتوان احتمال بروز رویدادهای نامطلوب برای طرح‌های در دست اجرا دانست. ریسک مالی، زیان بالقوه‌ای است که به طور مستقیم از زیان‌های وارده به درآمد و سرمایه حاصل شده یا به صورت غیرمستقیم از محدودیت‌هایی که توانایی بنگاه مالی را برای دستیابی به اهداف تجاری و مالی خود کاهش می‌دهند، به وجود می‌آید.

در این راستا، انواع ریسک به طور کلی و به شرح ذیل قابل توصیف است:

۱ - ریسک مالی: به مجموعه خطراتی که به طور مستقیم سودآوری بنگاه‌های مالی را با مشکلات جدی مواجه خواهند کرد، گفته شده و می‌توان آنها را در قالب‌های زیر دسته‌بندی کرد:

۱.۱ - ریسک اعتباری: به احتمال عدم ایفای به موقع تعهدات مالی مشتریان (به هر دلیل) اطلاق می‌شود.

۱.۲ - ریسک بازار: به احتمال اشتباه در محاسبه و برآورد نوسانات شاخص‌های اصلی بازار (مانند نرخ سود، نرخ ارز و قیمت سهام) گفته می‌شود.

۱.۳ - ریسک سرمایه : منابع سرمایه نقش بسزایی در ایجاد ثبات و حفظ سلامت بنگاه‌های مالی داشته و احتمال بروز هرگونه تغییرات در منابع موجود یا جذب منابع جدید در قالب ریسک سرمایه قابل بحث و بررسی است.

۲ - ریسک‌های غیر مالی: به هر خطری که در قالب ریسک مالی قابل تعریف نباشد (مانند ریسک مدیریت، ریسک صنعت، ریسک عملیاتی و ریسک قوانین) گفته می‌شود.

مبانی مدیریت ریسک

با مراجعه به آموزه‌های دینی مشاهده می‌کنید همه انبیای الهی، پیروان خود را به مراقبت از نفس و پیشگیری از ارتکاب رفتارهای زیان‌بار توصیه کرده و به تبع آن، عقلا و فرهیختگان جوامع نیز فراخور تعلیمات خود بر همین منوال تاکید کرده‌اند.

این رویه دلالت بر آن داشته که اصرار بر آینده‌نگری و جلوگیری از وقوع حوادث ناخوشایند (دنیوی یا اخروی) از مبنای فطری و عقلی برخوردار بوده و در تمام فرهنگ‌های ملل امضا و اثبات شده است.

با این حال، می‌توان چنین نتیجه گرفت که آینده‌نگری و خطر شناسی برای موقعیت‌هایی بیان شده که در برگیرنده سه عامل زیر باشند:

۱ - عمل یا اقدام بیش از یک نتیجه به بار آورد.

۲ - حصول هر یک از نتایج مقدور باشد.

۳ - حداقل یکی از نتایج ممکن‌الوقوع، در بر گیرنده پیامدهای نامطلوب باشد.

با توجه به همین مطلب، می‌توان ریسک را عبارت از تهدیدی فرصت‌زا به امید دستیابی به یک یا چند موقعیت یا منفعت بر شمرد و مدیریت ریسک را برای فرصت‌هایی که به صورت اختیاری حادث شده، تلقی و آن را عبارت از شناسایی، تحلیل، تدبیر و برنامه‌ریزی سیستماتیک برای مواجهه با آثار مخاطره آمیز و استقبال از اثرات مثبت تصمیمات و رویدادها دانست.

استراتژی‌های موجود در مقابله با ریسک:

در برخورد با انواع خطراتی که بنگاه‌های مالی با آن مواجه هستند چهار، راهبرد را می‌توان پیش‌بینی کرد:

۱ - امتناع از ریسک: در این شیوه مدیران بنگاه مالی با امید به اینکه مشکلات خود به خود و به آسانی حل خواهند شد، از مقابله و برخورد اصولی با خطرات خودداری می‌کنند.

۲ -پذیرش ریسک: یعنی تحمل زیان در هنگامی‌که با آن روبه‌رو می‌شوند. پذیرش ریسک یک استراتژی قابل قبول برای خطرات کوچکی که هزینه حفاظت از آن، بیشتر از زیان‌های وارده باشد، محسوب می‌شود.

۳ - انتقال ریسک: استراتژی انتقال ریسک عبارت است از پذیرش هزینه‌های کوچک برای جلوگیری از بروز زیان‌های بزرگ که غالبا از طریق پیش‌بینی اقدامات احتیاطی مانند انعقاد قرارداد با شرکت‌های بیمه محقق می‌شود.

۴ - کاهش ریسک: کاهش ریسک به طور معمول بر مدیریت آسیب‌پذیری و بهره‌برداری منطقی و مناسب از امکانات اجرایی و فنی و همچنین برقراری کنترل‌های داخلی بازدارنده متمرکز است.

در هر حال آن چه در این راهبرد ارزشمند بوده سنجش و ارزیابی نتایج کارهای بر عهده گرفته شده و اطمینان از کارکرد دقیق ابزارهای کنترل داخلی می‌باشد.

شناسایی ریسک چگونه انجام می‌شود؟

شناسایی ریسک فرآیند تعیین خطرات است که می‌تواند به طور بالقوه از دستیابی به اهداف، برنامه‌ها یا سرمایه‌گذاری غلط جلوگیری کند. شناسایی ریسک اولین قدم برای مدیریت آن است. هدف اصلی این مرحله شناسایی زودهنگام وقایعی است که می‌توانند در آینده رخ دهند و تأثیرات منفی بر روی یک پروژه یا سازمان داشته و بر دستیابی به اهداف تأثیر بگذارند. برای تصمیم‌گیری آگاهانه از ریسک، شناسایی باید موازی با نوع ارزیابی آن باشد.

شناسایی ریسک چیست؟

برای هر برنامه یا سازمانی، اولین قدم شناسایی اهداف و مقاصد و سپس دستیابی به تفاهم متقابل بین اعضای تیم برای تلاش در جهت موفقیت است. این مسئله زمینه‌ای برای شناسایی ریسک ایجاد می‌کند و سپس به ارزیابی نهائی کمک خواهد کرد.

منابع مهم

چندین منبع ریسک وجود دارد و برای شناسایی آنها باید دامنه فعالیت، برآورد هزینه و برنامه پیش‌رو را به دقت بررسی کرد. با در نظر گرفتن چالش‌های عملکرد و انتظارات سهامداران مسیر هموارتر خواهد شد. شرکت باید از مواردی خاص آگاهی لازم را داشته باشد. برای مثال:

داده‌های تاریخی پروژه‌ها و لیست‌ موارد ریسک‌پذیر، اطلاعات ارزشمندی را برای بهبود روند ارزیابی فراهم می‌کند. این یک فرآیند یادگیری است که هرچه پیشرفت کند، بینش بیشتری به دست خواهد آمد. با توجه به درک فعلی از فعالیت مورد نظر تنظیم می‌شود و شناخت ریسک‌های جدید در طول چرخه ادامه می‌یابد.

رهبری تیم از طریق شناسایی ریسک

این فرایند، شرکت یا تیم‌ها را از طریق ماهیت عملیاتی پروژه‌ها هدایت می‌کند تا به درک میزان ریسک‌ها و تأثیراتی که می‌تواند بر کاربران داشته باشد، دست یابند. در واقع به درک تأثیر دنیای واقعی پیش‌روی پروژه، که به صورت بروز ریسک در مرحله عملیاتی رخ می‌دهد، کمک شایانی خواهد کرد.

در یک فعالیت گسترده، تا زمانی که شرکت قادر به انجام مأموریت باشد، برخی از ریسک‌ها قابل قبول هستند. اما وظیفه اصلی رهبر تیم آن است که اعضای یا کاربران را از ریسک‌های پیش رو، آگاه کند تا همکاران برای پذیرش و انتخاب گزینه‌های جایگزین آمادگی لازم را داشته باشند. در واقع فرد، برای ارزیابی موثرتر ریسک‌ها، بلوغ فنی مورد نیاز در بازار رقابت را به دست خواهد آورد.

فراموش نکنید

که مهارت‌ها، تجربه توسعه دهندگان یا ذینفعان می‌تواند ریسک‌هائی را به دنبال داشته باشد. بنابراین باید مراقب مهارت‌های ناکافی باشید و سعی کنید تا حد ممکن خلاها را پر کنید و در کنار آن اعضای تیم را با مهارت‌های شرکت آموزش داده و اهداف را در معرض دید قرار دهید.

برآورد هزینه‌ها در بررسی ریسک‌ها نیز اهمیت فراوانی دارد. زیرا هرچه بیشتر در شناسایی و ایجاد تغییر در برنامه‌ها پیش برویم، برآورد هزینه‌ها نیز به طور همزمان تکامل می‌یابند.

مزایای شناسایی ریسک

از آغاز یک پروژه تا پایان آن ریسک اجتناب‌ناپذیر است. ریسک همیشه وجود دارد و در برنامه‌های بزرگتر که شامل یک سرمایه‌گذاری قابل توجه است، حضور پررنگ‌تری خواهد داشت.

شناسائی موارد مهم جهت رفع سریع

مزیت مهم شناسایی ریسک، تجزیه و تحلیل کامل و کشف این مسئله است که چه ریسک‌هایی باید برطرف شوند تا براساس احتمالات و تأثیر آنها، روند کار متوقف نشود. سپس با توجه به هزینه یا زمان مناسب برای رسیدگی به آنها برنامه‌ریزی لازم انجام می‌شوند.

آگاهی از دامنه پروژه

مزیت دیگر شناسایی ریسک مستلزم آگاهی از دامنه کامل یک پروژه است که به شما کمک می‌کند کاملا درباره آن فکر کنید و به موقع جوانب مثبت و منفی را بسنجید. این مسئله تا در هنگام طراحی استراتژی‌های کاهش ریسک‌ها کنترل شود.

کشف روش‌های مدیریتی

کلیه ریسک‌ها شناسایی شده با یک برنامه‌ریزی دقیق برطرف می‌شوند بدون اینکه به اهداف پروژه و نتیجه نهایی مورد نیاز خدشه‌ای ایجاد کنند. همه فرضیات را می‌توان در یک لیست ذکر کرد و استراتژی مورد نیاز آنها را تجزیه و تحلیل کرد. تجزیه و تحلیل به حذف نادرستی‌های احتمالی ابتدای پروژه کمک می‌کند.

شناسائی ریسک‌های مثبت و منفی

ریسک‌ها همیشه منفی نیستند و می‌توانند مثبت تلقی شوند. آنها ممکن است در دستیابی به اهداف یک پروژه نقش مهمی داشته باشد. همچنین به فرصت‌هایی منجر شوند که در ابتدای کار برنامه‌ریزی نشده بودند اما در طی مراحل شناسایی، به چشم آمده و تیم یا شرکت می‌تواند از این “ریسک‌های فرصت آفرین” بیشترین استفاده را ببرد.

مشکلات شناسایی ریسک

اگرچه این مسئله مزایای زیادی دارد، اما معایب خاصی در شناسایی ریسک نیز دیده می شود. ریسک‌ها عمدتا آزمایشی و ذهنی هستند. زیرا معیارهای مشخصی برای ایجاد ریسک وجود ندارد. بنابراین بیشتر بر حدس و قضاوت متخصص استوارند و ممکن است همیشه درست نباشد.

این مسئله به ضعف بعدی منجر می‌شود، یعنی مشکل در شناسایی و انتخاب ذینفعان مناسب برای ارزیابی ریسک. در برخی موارد، اگر ریسک‌ها بیش از حد انتزاعی توصیف شوند، حتی نمی‌توان آنها را آزمایش کرد. اطمینان در مورد ریسک‌ها و داشتن توضیحات مشخص بسیار ضروری است.

نیاز اصلی سازمان در شناسایی ریسک

نیاز نهایی برای شناسایی ریسک، به حداقل رساندن تأثیر منفی هرگونه خسارت بر سود کل پروژه یا رشد سازمان و به حداکثر رساندن تأثیر مثبت آن است. آگاهی از ریسک‌ها احتمالی شگفتی‌هایی را که در طول پروژه، در طول مسیر اتفاق می‌افتد را کاهش می‌دهد. بنابراین به بهبود استراتژی‌های دستیابی موثر به اهداف کمک می‌کند.

هدف اصلی کسب اطلاعات برای حرکت به سمت مرحله بعدی مدیریت ریسک، یعنی تجزیه و تحلیل ریسک است. حرف اصلی این مسئله، در مورد بررسی هر متغیر ورودی، فعالیت، مواد اصلی و منابعی است، که در یک پروژه وارد می‌شود.

شناسایی سرمایه گذاری پر ریسک و کم ریسک

یادگیری نحوه سرمایه گذاری و مدیریت ریسک، دو مهارت لازم برای توسعه کسب و کار است که این دو عامل نه تنها در بازار ارز دیجیتال بلکه در انواع تجارت های دنیا کاربرد دارد. هیچ فرمول جهانی برای اندازه گیری ریسک وجود ندارد اما روش هایی برای مدیریت آن ابدا شده که با آموزش های لازم می توانید تا حداقال امکان دارایی خود را حفظ کرده و ریسک ضرر را کاهش دهید. برخی از بازرگانان و فعالان حوزه ارز دیجیتال، معملات پر سود ولی پر ریسک high-risk investment را برای تجارت انتخاب می کنند و برخی دیگر از معاملات low-risk investments و سود های کوچک تر استفاده می کنند. اما انتخاب استراژی درست و شناسایی این دو معامله کدام است؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این روش های کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری سوال را به شما بدهیم.

خطرات موجود در سرمایه گذاری

منظور از دسته بندی معاملات به کم ریسک و پر ریسک به این معنی نیست که معاملات کم ریسک شامل ضرر و زیان نمی شوند بلکه در low-risk investments شما کل دارایی خود را وارد سرمایه گذاری اتان نمی کنید و به همین ترتیب خطر از دست رفتن کل دارایی از بین می رود اما ممکن است تجربه ضرر نیز داشته باشید. ریسک معاملات به معنی از دست دادن سرمایه است و شناسایی ریسک موجود در سرمایه گذاری مهم ترین عاملی است که در معاملات پر خطر و کم ریسک باید مورد توجه قرار گیرد اما هیچ معیار اندازه گیری مشخصی در آن وجود ندارد. در همین حین برخی از شرکت ها ریسک سرمایه گذاری را بر اساس نوسانات بازار تعریف می کنند که بسیار فریبنده بوده و هیچ قطعیتی در آن وجود ندارد. اگرچه ممکن است بازار ارز دیجیتال ثابت نماند و سرمایه گذاران را در معرض مقادیر بیشتری از نتایج بالقوه قرار دهد اما این لزوما به این معنی نیست که می توان از آن نتایج به عنوان سرمایه گذاری های پرخطر نام برد. زمانی دارایی شما شامل ریسک می شود که بازار آن به صورت مستمر روند نزولی را طی کند به همین دلیل نوسانات را نمی توان ریسک قطعی نامید. چند عامل موثر در کنترل ریسک به شرح زیر می باشد:

• بازده یا Reward
• تحقیق در مورد عملکرد سالانه یک دارایی
• تحت نظر گرفتن نقدینگی دارایی

بازده یا Reward یکی از اصطلاحات مربوط به ریسک است که معنی آن احتمال کسب سود می باشد. با توجه به مفهوم ریوارد سرمایه گذاری پر ریسک و خطرناک محسوب می شود که نسبت ریسک به ریوارد آن بالا تراست. پس اگر میزان ریوارد یک سرمایه گذاری از نسبت ریسک آن پایین تر باشد یعنی احتمال از دست دادن سرمایه کمتر است، البته منظور از کلمات بالا و پایین در ریوارد به معنی محسبات عددی نیست زیرا همانطور که گفته شد میزان ریسک یک محاسبه دقیق ندارد. برای مثال بیت کوین و طلا هر دو برای کسب سود و مبادله به کار می روند اما طلا نسبت به BTC نوسانات کمتری را تجربه می کند به همین دلیل بیت کوین در برابر طلا یک سرمایه گذاری پر ریسک به حساب می آید اما بسیاری از معامله گران با سرمایه گذاری در طلا نیز دارایی خود را از دست داده اند. در نتیجه محاسبه ریسک موجود در سرمایه گذاری کاملا نسبی است و بسته به بازده دارایی، در دسته کم خطر یا پر خطر قرار می گیرد.

عوامل بازدارنده ریسک

تا این بخش از مقاله روش های شناسایی معاملات پر ریسک و کم ریسک را به شما آموزش دادیم که در محاسبه تقریبی ریسک معاملات شما تاثیر بسزایی دارند. اما پس از شناسایی ریسک معاملات علاوه بر جلوگیری از ریسک نوبت به برسی خطرات احتمالی و مقدار تخریب این عوامل می رسد که در میزان از دست رفتن سرمایه شما تاثیر گذار است. بسیاری از افراد با تفکر کم ریسک بودن سرمایه گذاری های دولتی مانند اوراق قرضه این معاملات را کم خطر و بدون ضرر می دانند در صورتی که اگر بخواهید تمام وجوه خود را در اوراق قرضه دولتی سرمایه گذاری کنید با پیدایش اولین مشکل برای دولت سرمایه شما نیز به خطر می افتد، اینجاست که اهمیت سبد سرمایه گذاری که در ادامه توضیح داده ایم مشخص می شود.

سبد سرمایه گذاری در معاملات چیست؟

سبد سرمایه گذاری یا portfolio ابزاری مهم برای کاهش ریسک معاملات است و شامل تمام کلاس های دارایی مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شرکتی، سرمایه گذاری در املاک، صندوق های سرمایه گذاری، سهام های بورس، طلا، ارز دیجیتال و غیره می شود. در واقع سبد سرمایه گذاری یک ایده است که می گوید کل سرمایه در یکی از کلاس های دارای قرار نگیرد بلکه میان دارایی ها پخش شود. فرض کنید شما یک سرمایه گذار نهادی هستید و می خواهید کل دارایی خود را وقف تجارت و کسب سود کنید، در این شرایط اگر فقط در بیت کوین معامله کنید با کاهش قیمت بیت کوین کل سرمایه شما از بین می رود اما اگر دارایی خود را در بازار های مختلف بیت کوین، طلا، سهام بورس و. تقسیم کنید با سقوط یکی از دارایی ها تنها بخشی از سرمایه شما از دست می رود یا حتی ممکن است همزمان با سقوط یکی از سرمایه گذاری هایتان به طور مثال بیت کوین، یکی دیگر از بازار هایی که در آن فعالیت دارید رشد کند و ضرر و زیان شما جبران شود.

کاهش معاملات پر ریسک

طمع عامل شکست در هر سرمایه گذاری است که تا به حال دیده اید. بسیاری از معامله گران با تفکر سود های کلان و یک شبه پولدار شدن آگاهانه به سمت انواع معاملات پر ریسک می روند. با آنکه سرمایه گذاری در معاملات high-risk ممکن است خوب پیش برود و معامله گر را دارای یک سرمایه عظیم کند اما در اکثر مواقع ممکن است نه تنها کل دارایی از بین برود بلکه ضرر و زیان از آنچه که فکر می کنید بیشتر شود. پس این سوال پیش می آید "چرا زمانی که می توان با صبر و با استفاده از سبد سرمایه احتمال موفق شدن را بالا برد با طمع و عجله کل سرمایه از دست برود؟" این سوالی است که پس از کمی تفکر به آن باید طبق استراتژی سبد سرمایه پیش رفته و از معاملات پر خطر جلوگیری کنید.

همچنین بیشتر بخوانید: حوزه defi چیست؟

ارز دیجیتال یک سرمایه گذاری پر ریسک یا کم ریسک؟

با توجه به گستردگی بازار ارز دیجیتال و وجود انواع مختلف دارایی ها نمی توان کل بازار را پر ریسک یا کم ریسک معرفی کرد زیرا جنبه های مختلفی مورد برسی قرار می گیرد، مثلا سرمایه گذاری در حوزه دیفای با معاملات رمز ارز های مبتنی بر بلاک چین قطعا متفاوت است به همین دلیل بازار ارز دیجیتال را از جهت های مختلف می توان دسته بندی کرد. برای مثال با آنکه قیمت بیت کوین دچار نوسانات زیادی می شود اما ریسک سرمایه گذاری بر BTC کم خطر تر از سرمایه گذاری بر توکن های عرصه دیفای است زیرا بازده سالانه بیت کوین به مراتب بیشتر از توکن های دیفای است. بهترین روش برای انتخاب یک معامله کم ریسک استفاده از انواع روش های حرفه ای ترید و تحلیل بازار است، با آموزش های ترید و تحلیل بازار شما می توانید مانند یک سرمایه گذار مجرب عمل کرده و از معاملات سود ده و زمان های مناسب با خبر بشوید. در نتیجه بازار ارز دیجیتال شامل هر دو نوع معاملات پر ریسک و کم ریسک می شود که با آگاهی های لازم و کمی خوش شانسی می توان تجربه خوبی از معامله در این عرصه داشت. البته استفاده از سبد سرمایه در بازار ارز دیجیتال نیز بسیار کاربردی است و شما روش های کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری می توانید به جای معامله یک رمز ارز دارایی خود را در معامله چند ارز رمز نگاری شده تقسیم کنید.

چگونه ریسک‌ها را ارزیابی و مدیریت کنیم؟

ریسک‌ها را به سختی می‌توان شناسایی کرد، چه برسد به این‌که بخواهیم آن‌ها را کنترل کنیم و برای روبه‌رو شدن با آن‌ها آماده شویم. این در حالی‌است که اگر با نتایجی روبه‌رو شوید که از قبل آن‌ها را پیش‌بینی نمی‌کردید، زمان، سرمایه و آبروی شما می‌تواند در معرض خطر قرار بگیرند. با وجود این احتمالات، به‌خصوص جایی‌که ممکن است شغل شما، با ریسک‌های زیادی مواجه باشد، باید یاد بگیرید که چگونه از ابزار ارزیابی و کنترل ریسک‌ به‌گونه ای استفاده کنید که بتوانید به موقع خطرات را شناسایی و مدیریت کنید و اثرات منفی را روی برنامه‌هایتان کاهش دهید. این مقاله شما را در این مسیر یاری خواهدکرد.

حتما بخوانید:

در زندگی، فارغ از هر نقشی که داشته باشید، گاهی مجبور به اخذ تصمیماتی هستید که خالی از ریسک نیستند. ریسک از دو بخش تشکیل شده است: احتمال بروز اشکال و اشتباه و عواقب منفی ناشی از بروز این خطا. در ادامه درباره چگونگی استفاده از ابزار ارزیابی و کنترل ریسک‌ به‌گونه برای شناسایی به موقع خطرات را و مدیریت آنها می‌خوانید.

تحلیل ریسک به چه معناست؟

تحلیل ریسک فرآیندی است که به شما کمک می‌کند تا مشکلاتی را که ممکن است در آینده برای شما پیش بیاید و پروژه‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ‌تان را از ریشه ضعیف کند، شناسایی و کنترل کنید. برای انجام این فرآیند، ابتدا باید تهدیداتی را که ممکن است سر راه‌تان قرار بگیرند، شناسایی کنید، سپس درجه‌ی احتمال وقوع این تهدیدات را بسنجید.

تحلیل ریسک می‌تواند کار بسیار پیچیده‌ای باشد چرا که باید تمام جزییات کاری‌تان از جمله اطلاعات دقیق پروژه، داده‌های مالی، پروتکل‌های امنیتی، پیش‌بینی‌های بازاریابی و دیگر اطلاعات مربوطه را یک‌به‌یک بررسی کنید. از آنجا که این ابزار می‌تواند وقت، هزینه و اعتبار شما را حفظ کند، استفاده از آن اقدامی ضروری به حساب می‌آید.

چه زمانی از این ابزار استفاده کنیم؟

تحلیل ریسک، در بسیاری از موارد قابل استفاده و مفید است:

• زمانی که در حال طرح‌ریزی برای پروژه‌های خود هستید. در این صورت قادر خواهید بود از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
• زمانی که می‌خواهید تصمیم بگیرید پروژه‌ای را ادامه بدهید یا خیر.
• زمانی که قصد بهبود امنیت کاری‌تان را دارید و در حال مدیریت ریسک‌های احتمالی در محل کار هستید.
• زمانی که درحال آماده شدن برای اتفاقات و مشکلاتی مانند خراب شدن ماشین‌آلات و دستگاه‌ها، سرقت، بیماری کارکنان و یا بلایای طبیعی هستید.
• زمانی که درحال برنامه‌ریزی برای مقابله با تغییراتی همچون ورود رقبای جدید به بازار یا تغییرات سیاست‌های دولتی در محیط کار هستید.

چگونه از تحلیل ریسک استفاده کنیم؟

برای ارزیابی ریسک‌های موجود گام‌های زیر را دنبال کنید:

۱. تهدیدها را شناسایی کنید.

اولین قدم در تحلیل ریسک، شناسایی تهدیدات احتمالی یا موجودی است که امکان دارد با آنها روبه‌رو شوید. این تهدیدها می‌توانند منابع مختلفی داشته باشند. برای مثال:

انسانی: بیماری، مرگ، آسیب جسمی، یا دیگر خسارات جسمی مهم برای افراد

عملکردی: ضعیف شدن تدارکات و عملکردها، دسترسی کمتر به منابع روش های کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری ضروری یا عدم موفقیت در بخش توزیع

اعتباری: از دست دادن مشتری و اعتمادبه‌نفس کارکنان یا آسیب به اعتبارتان در بازار

فرآیندی: ناتوانی در مسئولیت‌پذیری، اشکال در سیستم‌های داخلی، کنترل‌ها یا تقلب

پروژه‌ای: هزینه کردن بیش‌از بودجه‌ی تعیین‌شده، طولانی شدن بیش‌از اندازه‌ی کارها، وجود مشکل در کیفیت محصولات و خدمات

مالی: شکست کسب‌وکار، نوسانات بازار سهام، تغییر نرخ سودها، در دسترس نبودن کمک‌هزینه‌های مالی

فنی: پیشرفت‌های روزافزون تکنولوژی، ناتوانی در به‌کارگیری آن

طبیعی: آب‌وهوا، بلایای طبیعی، بیماری‌های واگیردار

سیاسی‌: تغییر در میزان مالیات، نظرات مردم، سیاست‌های دولتی و یا نفوذ خارجی

مواد شیمیایی خطرناک، نورپردازی ضعیف، افتادن جعبه‌ها، یا هر شرایطی که به سبب آن کارکنان و محصولات صدمه ببینند.

شما هم می‌توانید از رویکردهای متفاوتی برای پیشبرد این تحلیل استفاده کنید:

• فهرستی مانند فهرست بالا تهیه کنید و ببینید کدام‌یک شما را تهدید می‌کند.
• به سیستم‌ها، فرآیندها و ساختارهایی که از آن‌ها استفاده می‌کنید دقت کنید و ریسکی را که هرکدام از آن‌ها ممکن است با خود به همراه بیاورد، ارزیابی کنید. چه ضعف و آسیبی از جانب آنها شما را تهدید می‌کند؟
• به دیدگاه‌های متفاوت دیگران هم گوش بسپارید. اگر شما تیمی را رهبری می‌کنید، از افرادتان بخواهید نظرات‌شان را برای عملکرد بهتر اعلام کنند، و از دیگر افراد فعال در سازمان‌ یا کسانی که پروژه‌های مشابه را دنبال می‌کنند، مشورت بگیرید.

۲. میزان ریسک را تخمین بزنید

به محض اینکه ریسک‌های احتمالی پیشِ رویتان را شناسایی کردید، باید میزان احتمال وقوع آنها را بسنجید و هم از میزان تاثیر و خسارات بالقوه‌ای که می‌توانند برای شما داشته باشند آگاه شوید.

یک راه این است که درصد احتمال وقوع خطر را حدس بزنید و آن را در هزینه‌ای که وقوعِ آن خطر برای شما خواهد داشت ضرب کنید. این فرمول به شما هزینه‌ی واقعی ریسک را می‌دهد:

هزینه‌ی وقوع خطر × احتمال وقوع آن = هزینه‌ی ریسک

به‌عنوان یک مثال ساده، تصور کنید ریسکی را شناسایی کرده‌اید که بر طبق آن هزینه‌ی اجاره‌تان بالا می‌رود. ۸۰٪ احتمال می‌دهید که این اتفاق در سال آینده بیافتد، زیرا که صاحب‌ ملک شما هزینه‌ی اجاره‌ی دیگران را هم بالا برده است. اگر این اتفاق بیافتد، شرکت شما باید در سال آینده متحمل پنجاه میلیون تومان هزینه‌ی اضافی شود. بدین ترتیب، هزینه‌ی ریسک افزایش اجاره می‌شود:

۰.۸۰ ( احتمال وقوع خطر) × ۵۰۰۰۰۰۰۰ تومان (هزینه‌ی وقوع خطر) = ۴۰۰۰۰۰۰۰ تومان (هزینه‌ی ریسک)

از این مرحله باعجله عبور نکنید. تا جایی که می‌توانید اطلاعات کسب کنید و با دقت بالا میزان احتمال وقوع خطر و هزینه‌های ناشی از آن را تخمین بزنید. اگر ابزار درستی برای پیش‌بینی ندارید می‌توانید از داده‌های سال‌های گذشته اطلاعات بگیرید.

چگونه ریسک را مدیریت کنیم؟

به محض اینکه هزینه‌های ریسک‌های احتمالی را شناسایی کردید، می‌توانید راه‌های مدیریت آن‌ها را بررسی کنید.

سعی کنید به رویکردهای اقتصادی‌تر روی بیاورید‌، چراکه اگر هزینه‌های پیشگیری، بیش از هزینه‌های ناشی از تهدید باشند به هیچ عنوان منطقی نیست. در این حالت حتی بهتر آن است که ریسک را بپذیرید تا برای از بین بردن آن، بیشتر از حدِ منابع‌تان استفاده کنید. حواس‌تان باشد چگونه از این ابزار استفاده می‌کنید، به‌خصوص وقتی که پای اخلاقیات یا امنیت شخصی در میان است.

از ریسک دوری کنید

در برخی موارد شاید لازم باشد که به طور کلی از ریسک دوری کنید. این کار می‌تواند به معنای درگیر نشدن در کسب‌وکار جدید، تبادل پروژه‌ها و صرف نظر از یک فعالیت پرخطر باشد. اما این کار زمانی شدنی است که ریسک‌های یک پروژه‌، منافع سازمان شما را به خطر نیاندازد، یا آن ریسک‌ها چندان ارزش صرف هزینه جهت مقابله را نداشته باشند. اما باید به خاطر داشته باشید که با نادیده گرفتن ریسک‌های بالقوه، فرصتی را هم از دست خواهید داد. از تحلیل چه می‌شود اگر…؟ برای ارزیابی گزینه‌ها هنگام تصمیم‌گیری استفاده کنید.

ریسک را با دیگران تقسیم کنید

شما می‌توانید ریسک‌ها را تقسیم کنید و متعاقبا سود به دست آمده از یک پروژه را با فرد، سازمان یا طرف سوم دیگری تقسیم کنید. برای مثال، می‌توانید ریسک‌تان را از طریق بیمه‌ شخص ثالثِ ساختمان شرکت و انبارتان، با شرکت بیمه تقسیم کنید، یا اینکه در تولید یک محصول مشترک، با سازمان دیگری مشارکت کنید.

ریسک را بپذیرید

آخرین گزینه‌ی شما پذیرفتن ریسک است. این گزینه زمانی روی میز قرار می‌گیرد که شما راهی برای جلوگیری از ریسک یا کاهش آن نداشته باشید، یا هزینه‌ی زیان بالقوه‌‌ی پیش‌رو، از هزینه‌ی بیمه‌ کردن شرکت کمتر باشد و یا سود بالقوه‌ای که در انجام کار وجود دارد به پذیرفتن تمام ریسک‌هایش بیارزد. برای مثال ممکن است شما ریسک شروع دیرهنگام یک پروژه را بپذیرید، تنها به این دلیل که سود آن پروژه هزینه‌های اولیه را پوشش می‌دهد.

کنترل ریسک

اگر قرار است ریسک را بپذیرید بهتر است اقداماتی در جهت کاهش اثرات منفی آن انجام دهید.

آزمایش‌های کسب‌وکار، روش‌های موفقی برای کاهش ریسک هستند. با استفاده از آن‌ها می‌توانیم فعالیت پرخطر را در مقیاس کوچک و کنترل‌شده انجام دهیم و متوجه شویم که مشکلات احتمالی کجا پیش می‌آیند، آنگاه می‌توانیم اقدامات پیشگیرانه و بازرسانه‌ مناسب را پیش از شروع فعالیت در مقیاس اصلی، پیدا و پیاده‌سازی کنیم.

اقدامات پیشگیرانه مربوط به پیشگیری از وقوع وضعیت‌های پرخطر است، که شامل آموزش حفظ امنیت و سلامت، حفاظت فایروال، سرورِ شرکت‌های بزرگ و آموزش متقابل تیمِ کاری‌تان می‌شود.

اقدامات بازرسانه شامل شناسایی نقاطی از فرآیند است که می‌تواند باعث ایجاد مشکل و خطا شود. برای روش های کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری جلوگیری از این اتفاقات مراحلی برای حل این مشکلات (در صورت بروز) تعریف می‌شود. اقداماتی مثل بررسی مجدد صورت‌های مالی، تست‌های ایمنی قبل از عرضه محصول و یا نصب حسگرهایی برای شناسایی محصولات معیوب.

برتامه‌ریزی-اقدام-بررسی-تصویب، یکی از روش‌های متداول برای کنترل تاثیر شرایط ریسکی به شمار می‌رود. همانند آزمایش‌های کسب‌وکار، این روش هم راه‌های گوناگونی را برای کاهش ریسک‌های احتمالی امتحان می‌کند. این ابزار 4 مرحله‌ای از طریق آنالیز موقعیت، ارائه و آزمایش یک راه‌حل، بررسی چگونگی کارکرد آن و در نهایت اجرای آن به شما کمک می‌کند تا حد ممکن خطرات احتمالی پیش رو تا به کمترین میزان خود روش های کنترل ریسک در سرمایه‌گذاری برسانید.

نکات کلیدی

تحلیل ریسک، یک راه اثبات شده در شناسایی و سنجش عواملی هستند که می‌توانند در موفقیت یک پروژه یا کسب‌وکار تاثیر منفی بگذارند. این تحلیل‌ها شما را قادر می‌سازند تا خطراتی احتمالی‌ که شما و سازمان‌تان را تهدید می‌کنند بشناسید و مشخص می‌کنند که آیا می‌توانید تصمیم پیش رویتان را عملی کنید یا خیر.

به محض این‌که شما ارزش ریسکی را که قرار است با آن مواجه شوید، بسنجید، می‌توانید راه‌های مختلف مدیریت آن را نیز کنترل کنید، مدیریت ریسک می‌تواند تصمیم بر اجتناب از ریسک، تقسیم آن، یا پذیرش ریسک در کنار کاهش تاثیرات منفی باشد. بسیار مهم است که شما در هنگام تحلیل ریسک به‌ صورت همه‌جانبه مسائل را بسنجید و از تمام عواقب و پیامدهای آن آگاه باشید. این آگاهی خصوصاً شامل آگاهی از هزینه‌ها، اصول اخلاقی و حفظ امنیت افراد می‌شود.

نویسنده: محمدعلی نصیری

در این مجموعه ارزشمند، تمام نیازمندی‌های شما برای شروع و رشد کسب‌وکار فراهم شده است.
این مجموعه حاصل تجربیات اساتید هاروارد است که هر یک،‌ از کارآفرینان و مشاوران بزرگ در دنیا هستند.

روش‌های سرمایه‌گذاری کم ریسک در بازارسرمایه/ توصیه‌هایی به سرمایه‌گذاران

سعید اسلامی به سرمایه‌گذاران توصیه کرد برای ورود به بازارسرمایه آگاهی و دانش لازم داشته باشند و افزود: البته سطح دانش مورد نیاز با توجه به مدل ورود به این بازار (مستقیم یا غیرمستقیم) متفاوت است، اما به هر حال دانستن شیوه های کلی معامله، شناخت از فضای بازار و آگاهی از اطلاعات مالی برای وارد شدن در این بازار، ضروری است.

به گزارش پایگاه خبری پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از سنا؛ دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران به افرادی که نمیخواهند وقت زیادی در این بازار بگذارند پیشنهاد کرد: بهتر است این افراد از خدمات تخصصی نهادهای دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار به ویژه شرکت های مشاورسرمایه گذاری و شرکت های سبدگردان استفاده کنند یا اینکه از طریق صندوق های سرمایه گذاری به طور غیر مستقیم به سرمایه‌گذاری در این بازار بپردازند.

وی اضافه کرد: صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نهادهای دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند و توسط تیم‌های متخصصی اداره می شوند و به این ترتیب می توانند برخی از ریسک‌های سرمایه گذاری را به طور مناسبتری کنترل کنند. البته سرمایه گذاران باید بدانند که بازارسرمایه در ذات خود دارای ریسک است. از طرفی هم چون مجموعه اقتصاد ما دارای ریسک هایی بیشتر از کشورهای با ثبات اقتصادی است، کنترل ریسک در آن از ارزش زیادی برخوردار است.

اسلامی بیان کرد: بهتر است سرمایه گذاران پول های ضروری خود را وارد بازار سرمایه نکنند؛ اساسا فعالان حرفه‌ای بازارسرمایه هم با فروش دارایی های خود به بازارسرمایه وارد نمی شوند، زیرا همانطور که اشاره شد، این بازار به دلیل ریسک هایی که در ذات خود دارد ممکن است موجب خسران در دارایی ها شود.