بوم کسب و کار چیست؟

یک مدل کسب و کار باعث می‌شود مشتریان خود را شناسایی کرده، متوجه شوید که چه نوع ارزشی می‌توانید برای مشتریان ایجاد کنید و چگونه می‌توانید این کارها را با هزینه‌های مناسب انجام دهید.

بوم مدل کسب و کار چیست؟ چگونه باید آن را ایجاد کرد؟

به عنوان یک مدیر یا کسی که قصد راه‌اندازی یک کسب و کار را دارد، باید با مفهوم مدل کسب و کار یا بوم مدل کسب و کار (Business plan) آشنا باشید. برای آشنایی با این مفهوم همراه ما باشید.

مدل کسب و کار، بوم کسب و کار، بوم مدل کسب و کار و یا Business plan، همه یک واژه مشترک برای طرحی است که شما برای کسب و کار خود می‌نویسید. کسانی که قصد راه‌اندازی یک کسب و کار و یا یک استارتاپ در حوزه مشخصی را دارند، باید تدوین مدل کسب و کار را بلد باشند. با خلق مدل کسب و کار، قادر خواهیم بود که ابعاد مختلف و ذینفعان حیطه کاری خود را بهتر بشناسیم و با یک دید روشن وارد دنیای رقابت شویم. اینکه مدل کسب و کار چیست و تدوین مدل کسب و کار چگونه است، مباحثی است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. پس همراه پلازامگ باشید.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

بوم مدل کسب و کار چیست؟

مدل کسب و کار چارچوبی است برای یافتن یک روش اصولی جهت خلق ارزش بلند مدت برای یک سازمان و در عین حال خلق ارزش برای مشتریان از طریق استراتژی‌های کسب و کار. این جمله را می‌توان یک تعریف کوتاه از بوم مدل کسب و کار عنوان کرد. یک مدل کسب و کار در اصل یک چارچوب جامع برای درک، طراحی و آزمایش فرضیات تجاری شما در بازار است. مدل کسب و کار عنصری مهم برای موفقیت هر استارتاپ است؛ زیرا باعث خلق ارزش بلند مدت برای فعالیت استارتاپی می‌شود. به نوعی، ایجاد یک بوم کسب و کار تنها مربوط به استراتژی‌های کسب و کار نیست و می‌توان گفت مدل کسب و کار مفهوم جامع‌تری است.

تدوین مدل کسب و کار برای ذینفعان مختلف، متفاوت است. بنابراین، یک مدل کسب و کار، چیزی است که باعث می‌شود برنامه، سرویس یا محصولات شما مشتریان دائمی داشته باشند و از آن طریق می‌توانید به صورت بلند مدت ایجاد ارزش کنید و کسب و کار خود را رونق بخشید. به طور خلاصه، وقتی تمامی این موارد در کنار هم قرار می‌گیرند، می‌توان گفت که سازمان دارای یک مدل کسب و کار است.

پیتر دراکر، نظریه‌پرداز آمریکایی در این باره می‌گوید:

یک مدل کسب و کار باعث می‌شود مشتریان خود را شناسایی کرده، متوجه شوید که چه نوع ارزشی می‌توانید برای مشتریان ایجاد کنید و چگونه می‌توانید این کارها را با هزینه‌های مناسب انجام دهید.

بنابراین، یک مدل کسب و کار تشریحی از چگونگی به وجود آمدن پایه و اساس یک کمپانی، خلق و جلب ارزش برای کمپانی و مشتریان است. با ظهور رایانه‌های شخصی، استفاده گسترده از مدل‌های کسب و کار شکل گرفت که به مردم اجازه داد تا مولفه‌های مختلف یک کسب و کار را آزمایش و مدل سازی کنند. هر بوم مدل کسب و کار ذاتا دارای سه بخش است:

• تمام اطلاعات مربوط به طراحی و ساخت محصول
• تمام اطلاعات مربوط به فروش محصول، از پیدا کردن مشتری مناسب تا توزیع محصول
• تمام اطلاعات مربوط به نحوه پرداخت مشتری و چگونگی کسب درآمد کمپانی

چرا تدوین مدل کسب و کار مهم است؟

هدف اصلی یک مدل کسب و کار ایجاد زنجیره‌ای پایدار و ایجاد ارزش برای بازیگران یک بازار یا صنعت است. بنابراین، این زنجیره ارزش از یک ارزش پیشنهادی (Value proposition) شروع می‌شود. ارزش پیشنهادی یک توصیف از خدماتی است که قرار است کسب و کار شما ارائه دهد. تازگی، نحوه کارکرد، طراحی، برند، قیمت بوم کسب و کار چیست؟ و تمام چیزهایی که مشتری می‌تواند از شما انتظار برآورده شدن آن‌ها را داشته باشد، در مفهوم ارزش پیشنهادی گنجانده می‌شود. ارزش پیشنهادی یک پاسخ جامع به سوال زیر است.

چرا مشتری ها باید محصول شما را بخرند؟

بیایید شرکت پی پال (PayPal) را بررسی کنیم. این کمپانی در زمان شروع به کار خود به نظر نمی‌رسید که بتواند بر کل بازار مسلط شود. در حقیقت پی پال ابتدا ارزشمندترین شریک خود را پیدا کرد و بر روی آن متمرکز شد. این شریک خروجی بوم مدل کسب و کار آن‌ها بود. پس پی پال به جای تمرکز بر کل بازار خود، برای جذب بخشی از بازار که بر روی آن تمرکز کرده بود، برنامه ریزی کرد. این کاربران بر روی بستر دیگری که بنیان‌گذار پی پال توسعه داده بود، فعالیت می‌کردند؛ یعنی eBay. پی پال پس از اینکه پیش‌نویس ارزش پیشنهادی خود را تهیه کرد، آن‌ها را به گروهی از مشتریان عرضه کرد و نتیجه خوب آن را دید و به سمت بخش‌های بزرگ‌تر بازار حرکت کرد.

بخش های اصلی یک بوم مدل کسب و کار

تدوین مدل کسب و کار نیازمند داشتن احاطه مناسب و کافی بر روی صنعتی است که قصد دارید در آن فعالیت کنید. همان طور که دیدیم برای تعریف بوم مدل کسب و کار یک جمله واحد نداریم؛ پس برای تدوین مدل کسب و کار نیز یک روش واحد نداریم. اما اگر بخواهیم خلق مدل کسب و کار را به صورت ساده بیان کنیم، این کار جمع‌آوری اطلاعات و استراتژی‌های برخورد شما با اجزای مختلف کسب و کار شما است. اما مدل کسب و کار شامل چه بخش‌هایی است؟ بخش‌های بوم مدل کسب و کار عبارتند از:

• شرکای کلیدی: در صنعت شما مهم‌ترین و تاثیرگذارترین شرکای شما چه افراد یا چه شرکت‌هایی هستند؟
• فعالیت‌های کلیدی: چه فعالیت‌هایی در شرکت شما انجام می‌شود که موجب خلق ارزش می‌شود؟
• ارزش پیشنهادی: پاسخ‌های شما به سوال «چرا مشتری‌ها باید محصول شما را بخرند؟»
• ارتباط با مشتری: ارزش‌ها و استراتژی‌های شما در مواجه و ارتباط با مشتری چیست؟

• بخش مشتریان: مشتریان هدف شما چه بخشی از جامعه هستند؟
• منابع کلیدی: برای رسیدن به اهداف شرکت خود، مهم‌ترین منابعی که از آن‌ها استفاده می‌کنید، چه منابعی هستند؟
• کانال توزیع: کانال‌هایی که محصول و یا خدمت شما از طریق آن‌ها به مشتری می‌رسد چه کانال‌هایی هستند؟
• ساختار هزینه‌ای: برای هر بخش از کسب و کار خود چقدر خرج می‌کنید؟ هزینه کارگر، مواد اولیه، بازاریابی و تبلیغات شما چه درصدی از هزینه کل را تشکیل می‌دهند؟
• جریان‌های درآمدی: از چه راه‌هایی درآمدزایی می‌کنید؟ چه محصول و یا خدمتی برای شما پول می‌سازد و ارزشمندترین آن‌ها چه هستند؟

پاسخ صریح و شفاف و گردآوری آن‌ها در کنار هم یک درک نسبی از بخش‌های مختلف کسب و کارتان به شما می‌دهد که باعث می‌شود در جاده‌ای قدم بگذارید که حداقل کیلومترها جلوتر را می‌بینید!

نمونه مدل کسب و کار در شرکت ها

نمی‌توان تصور کرد که یک شرکت بزرگ موفق شده باشد، اما برای خود یک مدل کسب و کار جامع و کامل تدوین نکرده باشد. در ادامه چند نمونه مدل کسب و کار را گردهم آورده‌ایم که می‌تواند برای شما بسیار الهام بخش باشد.

نمونه مدل کسب و کار شرکت علی بابا

گروه علی بابا بزرگترین شرکت خرده فروشی در جهان است. جالب است بدانید که علی بابا سیستم موجودی ندارد! این شرکت تنها پلتفرمی برای معامله کالاهای دیگران است. از رقبای اصلی این شرکت می‌توان به آمازون اشاره کرد. ارزش علی بابا در نرم افزار شرکت است، نه محصولات تولید شده آن.

نمونه مدل کسب و کار شرکت تسلا

بهترین اتومبیل‌های برقی موجود در بازار آمریکا، محصول شرکت تسلا هستند. کیفیت محصولات تسلا آنقدر خوب است که طبق نظرسنجی‌ها از هر 10 مشتری تسلا، 9 تای آن‌ها محصولات تسلا را به بقیه پیشنهاد می‌دهند. همچنین تسلا بخاطر سرمایه‌گذاری‌های عمده برای رشد شرکت خود نیز معروف است.

نمونه مدل کسب و کار وبسایت ویکی پدیا

دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا از معروف‌ترین وبسایت‌های موجود در دنیاست. دسترسی رایگان و نامحدود به دریایی از اطلاعات از ویژگی‌های اصلی این وبسایت است.

نمونه مدل کسب و کار برند زارا

زارا یک برند مد است و بزرگ‌ترین کمپانی جهانی مد و لباس محسوب می‌شود. زنجیره تولید زارا، از ابتدا تا انتها در اختیار خود شرکت است و تمام محصولات توسط مواد اولیه خود شرکت ساخته می‌شوند و توسط فروشگاه‌های خود شرکت به بازار عرضه می‌شوند.

هشت مدل کسب و کار

مدل‌های بسیار زیادی برای خلق یک مدل کسب و کار وجود دارد. بسته به نوع صنعت شما و موارد بسیار دیگر الگو و تعاریفی وجود دارند که به بوم مدل کسب و کار شما جهت می‌دهند. در ادامه به مهم‌ترین این مدل‌ها که به هشت مدل کسب و کار نیز معروف هستند اشاره می‌کنیم.

1- مدل فروش مستقیم

در این مدل معمولا محلی برای عرضه محصولات در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه تیم تولید به صورت مستقیم و چهره به چهره اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند. در این مدل شبکه‌ای از فروشندگان وظیفه فروش را به عهده دارند و واسطه‌ها حذف می‌‌شوند که به عنوان یکی از استراتژی‌­های پایین آمدن قیمت نیز می‌توان از آن یاد کرد.

2- مدل فریمیوم

فریمیوم مدلی است که شما در آن محصول یا بخشی از آن را به صورت رایگان در اختیار مشتریان گذاشته و در صورت رضایت آن‌ها، خدمات بیشتر و محصولات بهتر با پرداخت وجه ارائه می‌شوند.

3- مدل حق اشتراک

در این مدل فروشنده به ازای خرید بیشتر در یک مدت معین به مشتریان تخفیف می‌دهد. به وسیله این مدل فروشنده قصد دارد به یک پایه درآمدی پایدار و امن و مشتریان ثابت دست یابد.

4- مدل فرانچایز

در مدل فرانچایز، شما صاحب یک برند یا فروشگاه بسیار بزرگ و معروف هستید و به ازای دریافت هزینه‌های ثابت از دیگران، اجازه می‌دهید آن‌ها از برند شما، فروشگاه شما و یا امتیازهای شما استفاده کنند و در عوض از آن‌ها بخشی از درآمدشان را مطالبه می‌کنید.

5- مدل رهبری با زیان کنترل شده

در این مدل تولیدکننده محصول خود را به قیمت تمام شده یا مقداری کمتر از آن به مشتریان عرضه می‌کند، اما سود خود را از فروش محصولات با خدمات جانبی به دست می‌آورد.

6- مدل مبتنی بر تقاضا

این مدل از فروش بیشتر به خریدهای اینترنتی مربوط می‌شود و سود دریافتی معمولا حاصل از ارسال سریع محصول به مشتریان نسبت به مدل‌های دیگر خرید می‌شود.

7- مدل زیفربلات

مدل زیفربلات از جدیدترین مدل های فروش به شمار می‌آید. در این مدل درست مانند کافی‌نت‌ها و گیم‌نت‌ها از مشتری هزینه مدت زمانی گرفته می‌شود که از خدمات فراهم شده توسط صاحب کسب و کار استفاده می‌کند.

8- مدل جمع سپاری

در این مدل شما هزینه راه‌اندازی کسب و کار خود را از مشتریانی که داوطلب به مشارکت در این زمینه هستند دریافت می‌کنید و به ازای آن، بعد از راه اندازی کسب و کار مقدار یا زمان مشخصی از استفاده از محصول خود را به صورت رایگان در اختیار آن‌ها قرار می‌دهید.

اگر با مفهوم بوم مدل کسب و کار آشنایی کافی دارید و یا تجربه‌ای کاربردی در این زمینه کسب کرده‌اید، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

اگر اطلاعات و یا تصاویری در این صفحه به اشتباه درج شده در قسمت دیدگاه (پایین صفحه) اعلام کنید تا اصلاح و یا حذف شود یا به مدیر سایت ایمیل بدهید.. واتساپ (فقط پیام): 09374615072

معرفی بیزینس مدل و چگونگی طراحی یک بوم مدل کسب و کار

در این مقاله قصد داریم در رابطه با بیزینس مدل و چگونگی طراحی یک بوم مدل کسب و کار مطالب و نکات مفیدی را برایتان ارائه کنیم. خواهشمندیم تا تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

به طور کلی مدیریت کسب و کار یک راه پر پیچ و خم و طولانی می‌باشد. در صورتی که چشم بسته وارد این راه شوید و در آن قدم بردارید، مطمئناً گم خواهید شد. یا مقدار زیادی وقت خود را تلف خواهید کرد. در این مسیر باید محصولات خود را مدیریت کنید و آنها را به بخش برندینگ برسانید. در کنار آن به کارمندان رسیدگی کرده و مدام در حساب و کتاب باشید. شما موظفید برای سودآوری، برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید. هزاران کار دیگر نیز در این حوزه حائز اهمیت است که باید انجام دهید.

به نظر شما چگونه می‌توانیم به طور همزمان تمام اموری که نام برده شد را در کنار همدیگر انجام دهیم و به موفقیت در کسب و کارمان دست یابیم؟ درصورتی که شما یک نقشه راه داشته باشید و یا مدل کسب و کاری برای خود طراحی کنید؛ می‌توانید به صورت کاملاً یکپارچه و هماهنگ تمام امور مهم در بیزینس تان را مدیریت کنید. از این رو در این مقاله به معرفی بیزینس مدل خواهیم پرداخت. تا بتوانید به راحتی مدیریت کسب و کار و بازاریابی خود بپردازید.

مقاله امروز به درد افرادی می‌خورد که:

• صاحب کسب و کار هستند و می‌خواهند دیدی یکپارچه به آن داشته باشند.
• تمامی افرادی که به فکر رشد کسب و کار خود هستند.
• همه افراد شجاعی که تمایل دارند کسب و کار خود را راه اندازی کنند.
• دانشجویان و افراد کنجکاوی که مشتاق یادگیری هستند.
• بیزینس مدل یا مدل کسب و کار چیست؟

به طور کلی برنامه‌ای که شما برای پول درآوردن و دستیابی به سرمایه کلان طراحی می‌کنید، بیزینس مدل یا مدل کسب و کار در نظر گرفته می‌شود. هنگامی که فردی خیلی صریح از شما بپرسد که مدل کسب و کارتان چیست در واقع منظورش این است که:

• هدف کسب و کارتان چیست؟
• مخاطب هدفتان چه کسی است؟
• چه ارزشی را برای مشتریان فراهم می‌کنید؟
• چگونه و از طریق چه راهکارهایی مشتری‌های خود را حفظ می‌کنید؟
• روشتان برای توزیع محصولات چه روشی است؟
• حاشیه سودتان چقدر است؟
• هزینه مصرفی‌تان چه میزانی می‌باشد؟
• چگونه بازاریابی می‌کنید؟
• و…

مدل کسب و کار در سه بخش خلاصه می‌شود

• هر چیزی که باعث تولید و به وجود آمدن ارزش می‌شود. (مانند مواد اولیه، فرایند تولید، طرح تولید، نیروی انسانی و…)
• هر چیزی که فروش ارزش کمک می‌کند. (مانند بازاریابی خدمات، حل مشکلات، توزیع، بررسی روند فروش و…)
• هر چیزی که به پرداخت منجر می‌شود. (استراتژی قیمت گذاری، روش‌های پرداخت، اقساط بندی و…)

از این رو می‌توان این طور بیان کرد که بیزینس مدل یا مدل کسب و کار هزینه‌های شما را مشخص و کنترل می‌کند. از طرف دیگر جریان کسب درآمد شما را نیز تعیین می‌کند. تمامی موارد گفته شده مانند قطعات پازلی هستند که در کنار یکدیگر قرار گرفته و بیزینس مدل یا مدل کسب و کار را کامل می‌کند.

تفاوت بیزینس مدل با بیزینس پلن

به طور کلی و به بیان ساده می‌توان اینطور بیان کرد که بیزینس مدل همانند نقشه‌ای است که شما می‌توانید آن را به دیوار اتاقتان بچسبانید و هر روز صبح با نگاه به آن کارتان را شروع کنید. اما بیزینس‌پلن کمی متفاوت از این قضیه است.

به طور کلی بیزینس پلن یک پرونده کامل و با تمام جزئیات از تمام فعالیت‌هایی است که قرار است در کسب و کار خود را انجام دهید. در واقع بیزینس پلن یک برنامه طولانی مدت است که تمامی فعالیت‌ها و اقدامات چند سال آینده در آن جمع آوری شده است. در صورتی که بیزینس مدل یک برنامه کوتاه مدت است که شما را به سود ایده آلتان هدایت می‌کند.

در نظر داشته باشید که اگر به دنبال جذب سرمایه گذار هستید، روش مناسب شما برای این کار بیزینس پلن می‌باشد. چرا که استراتژی‌های مالی، مدیریتی و نیروی انسانی چشم اندازی چند ساله دارند. اما در مقابل در صورتی که می‌خواهید ساختار کسب و کار خود را به شرکا، مدیران و یا سهامداران ارائه دهید؛ روش و گزینه مناسب شما بیزینس مدل یا مدل کسب و کار در نظر گرفته می‌شود.

دلایل اهمیت بیزینس مدل یا مدل کسب و کار

لازم است بگوییم که هر بیزینس موفقی یک مدل کسب و کار برای خود طراحی کرده است و مطابق آن پیش می‌رود. صاحبان کسب و کار با گذشت زمان در مدل کسب و کاری خود تجدیدنظر می‌کنند. تا بتوانند تغییرات محیطی و شرایط بازار را در آن منعکس نمایند.

از این رو به همین دلیل است که بیزینس مدل یا مدل کسب و کار اغلب کوتاه مدت طراحی می‌شود. تا بتواند سریعاً با شرایط بازار هماهنگ شود. در ادامه این مقاله قصد داریم دلایل اهمیت بیزینس مدل یا مدل کسب و کار را برایتان معرفی کنیم. خواهشمندیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

مشخص کردن مزیت رقابتی

آیا مشغول به فعالیت در بازاری هستید که رقابت در آن زیاد است؟ آیا برای برنده شدن در این رقابت برنامه‌ای دارید؟ به طور کلی باید بیان کنیم که در بازارهای رقابتی، مزیتی که برای مشتری ایجاد می‌کنید می‌تواند به عنوان برگ برنده شما محسوب شود.

لازم به ذکر است که در برندهای متفاوت مزیت رقابتی تفاوت دارد. به عنوان مثال برای یک شرکت طراحی سایت، پشتیبانی قوی و یا یادآوری دقیق برنامه‌های پرواز، یک مزیت رقابتی در نظر گرفته می‌شود. تصور کنید برای کسب و کار خود یک بیزینس مدل طراحی کرده‌اید و در آن مدل، مزایای رقابتی درست مقابل چشمتان هستند. از این رو شما هر روز طبق آنها برنامه ریزی می‌کنید. باید بگویم که در این حالت رسیدن به هدف نهایی برایتان به راحتی امکان پذیر است.

توسعه کسب و کار از دلایل اهمیت بیزینس مدل یا مدل کسب و کار

تمامی مدیران و موسسان کسب و کارهای مختلف همواره از رویاهایشان برای پیشرفت و توسعه کسب و کار سخن به میان می‌آورند. آیا شما هم از این دسته از مدیرها هستید؟ می‌توانید با طراحی بیزینس مدل یا مدل کسب و کار و همچنین به روز رسانی مداوم آن، به طور پیوسته کسب و کار خود را مدیریت کنید. علاوه بر آن می‌توانید بخشی از درآمد خود را به توسعه کسب و کارتان اختصاص دهید.

رسیدن به پایداری مالی از دلایل اهمیت بیزینس مدل یا مدل کسب و کار

از جمله عواملی که می‌تواند موفقیت در کسب و کار را برایتان تضمین کند، پایداری مالی و یا ثبات مالی در هر شرایطی می‌باشد. در واقع اینکه شما بتوانید حتی در شرایط بد اقتصادی و در رکود بازار نیز یک پایداری مالی مناسب داشته باشید، می‌تواند شما را به موفقیت چشمگیری برساند. به طور کلی آمار نشان داده است که سالانه تعداد بسیار زیادی از بیزینس ها به دلیل ضعف در مدیریت مالی تعطیل می‌شوند. یا از کار کناره گیری می‌کنند.

این در حالی است که در صورتی که شما دارای یک بیزینس مدل و یا مدل کسب و کار باشید، می‌توانید میزان سود خود را در بازه‌های زمانی متفاوت مشخص کرده و کاملاً تسلط کافی بر روی کسب و کارتان داشته باشید. در نتیجه این موضوع باعث می‌شود که بتوانید هزینه‌های خود را مدیریت کرده و به یک پایداری مالی دست یابید. از این رو به عنوان یکی دیگر از دلایل اهمیت و یا به عبارتی مزایای بیزینس مدل یا مدل کسب و کار در نظر گرفته می‌شود.

بوم مدل کسب و کار چیست؟ | آژانس دیجیتال مارکتینگ وب چاره

یکی از بهترین و مؤثرترین ابزار برای کارآفرینان نوظهور و ایجاد یک برنامه منظم تجاری، بوم مدل کسب و کار است. بوم مدل کسب و کار یک ابزار کارآمد برای تبدیل ایده‌های تجاری به برنامه‌های سازمان یافته و طرح‌های عملی به جهت بهبود کسب و کار شما است. ا ین روش توسط نظریه‌پرداز و نویسنده سوئیسی الکساندر اوستروالدر معرفی شده است و تا به امروز توسط بسیاری از کارآفرینان در سطح جهان مورداستفاده قرار گرفته است.

این بوم به عنوان یک نقشه و راهنما عمل می‌کند و بوم کسب و کار چیست؟ یک تصویر نهایی از کسب و کار را به نمایش می‌گذارد. این تصویر شامل اهداف و ارزش‌های پیشنهادی شرکت، امور مالی و درآمدزایی، چگونگی جذب مشتری و سایر بخش‌های مربوطه است. طراحی این مدل بوم کسب و کار نسبتاً ساده است و باعث می‌شود کارآفرینان بر اساس آن طرح‌های خود را به اجرا در آورند و تجارت و بیزینس مورد نظر را تقویت کنند.

هدف اصلی بوم مدل کسب و کار چیست؟

همان طور که گفته شد بوم مدل کسب و کار به عنوان یک مدل تجاری برای توصیف ارزش‌ها و هدف‌های یک کسب و کار است. در این بوم کارآفرینان برنامه‌ها و ارزش‌های اساسی خود را بر روی کاغذ می‌آورند تا به دنبال آن اهداف تجاری خود را به وضوح و به طور شفاف پیش روی خود داشته باشند. با طراحی این مدل تجاری امکان مشارکت همکاران و هیئت مدیره به راحتی صورت می‌گیرد و در این صورت می‌توان ایده‌ها و فرصت‌های بهتری را برای پیشرفت شرکت به کار گرفت.

بوم مدل کسب و کار شامل چهار بخش اصلی است: مشتریان، امور مالی شرکت، پیشنهادها و زیرساخت‌ها. در این چهار حوزه مسائلی مانند فعالیت های مالی و جریان درآمد، ایجاد رابطه سودمند و سازنده با مشتریان و فعالیت های کلیدی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. سؤالاتی که لازم است برای طراحی این بوم مدل کسب و کار پرسیده شود و هدف نهایی آن را تعین کند شامل موارد زیر است:

· چه خدمات و کالایی را به مشتریان خود ارائه دهیم؟

· مشتریان ما چه کسانی هستند؟

· منابع تأمین کنده کالا و خدمات ما چه کسانی هستند؟

· شرکای اصلی ما شامل چه کسانی می‌شوند؟

· برای ایجاد جریان‌های در آمد به چه فعالیت‌هایی نیاز داریم؟

· سرمایه گذاری و افزایش سرمایه در چه مواردی ضروری است؟

· مزایای درک رقبا چیست؟

7 دلیل برای اینکه بدانید چرا به بوم مدل کسب و کار نیاز دارید؟

1. اولین و اساسی‌ترین دلیل برای استفاده از بوم مدل کسب و کار این است که بدانید در مورد کسب و کار و تجارت خود جدی و مصمم هستید. امروزه بیشتر کسب و کارها با عنوان دیجیتال مارکتینگ گسترش و تبلیغ می‌شوند؛ بنابراین کارآفرینی و ایجاد کسب و کار آسان‌تر شده است. در کنار این موضوع رقابت نیز افزایش یافته است؛ بنابراین جدی و مصمم بودن شما با طراحی یک بوم مدل کسب و کار دوچندان خواهد شد.

2. نقاط عطف و پیشرفت تجاری شما را شفاف و مشخص می‌کند. با ساختن یک بوم مدل کسب و کار، بسیاری از موفقیت‌ها و فعالیت های تجاری شما به‌خوبی مشخص و تعین می‌گردند. به همین دلیل رونق و پیشرفت کسب و کار شما افزایش می‌یابد. در این بین با شناخت موفقیت ها، انگیزه کارمندان شرکت نیز بیشتر شده و میزان بازدهی تجارت بالا می رود.

3. شناخت بهتر رقبا و ایجاد رقابت موثر راه فرآهم می آورد. ایجاد یک طرح کلی از کسب و کار شما را در شناخت بهتر و موثر تر رقبا و همچنین در تجزیه و تحیلیل فعالیت های آن ها کمک می کند. همان طور که گفته شده در دنیای امروز و با ظهور گسترده اینترنت و گسترش آژانس های دیجیتال مارکتینگ، رقابت میان اکثر شرکت ها و تجارت ها وجود دارد. برخی از رقابت ها به صورت مستقیم و برخی غیر مستقیم هستند. شفاف سازی هر یک از این رقابت ها از طریق طرح یک بوم مدل کسب و کار عملی می گردد.

4. با طراحی این مدل، مشتریان و انگیزه آن ها برای خرید را به خوبی خواهید شناخت. بررسی دلایل و انگیزه خرید مشتریان از یک کالا و یا استفاده آن ها از خدمات شما امری ضروری و مهم است که با استفاده از این مدل عملی خواهد شد. علاوه بر کارآفرینان نوظهور، شرکت ها و تجارت های با سابقه نیز به این طرح برای شناخت نیاز های جدید مشتریان خود نیاز دارند. بهتر است تمامی کسب و کار ها هر چند وقت یکبار این موضوع را در قالب یک بوم مدل کسب و کارطراحی کنند و در مورد پیشرفت و به روز رسانی آن مشورت کنند.

5. ارزیابی و سنجش فرضیه های گفته شده توسط این طرح به اجرا در می آید. بسیاری از پیشنهادات و فرضیه ها تنها به صورت پیشنهاد باقی مانده اند، اما با طرح این بوم مدل می توان آن ها را بهتر ارزیابی کرد و به صورت عملی در آورد. در این بین ممکن است طرح های پیشنهادی موثر واقع شوند و برای پیشرفت کسب و کار مورد استفاده قرار گیرند.

6. برای تأمین نیازهای مالی و بررسی جریان درآمد می‌توان از این بوم استفاده کرده. در صورتی که کسب و کار شما نیازمند افزایش سرمایه گذاری باشد، با رسم یک مدل کسب و کار می‌توان میزان این سرمایه گذاری و چگونگی مدیریت آن‌ها به راحتی بر روی کاغذ آورد. یکی از اصلی‌ترین مزایای این بوم مدل این است که برای شما روشن می‌سازد چه مقدار سرمایه نیاز دارید تا اهداف تجاری خود را پیش ببرید. دسته بندی منظم بوم مدل کسب و کار و همچنین داشتن یک بخش جداگانه مرتبط با سرمایه گذاری این بخش از فعالیت های تجاری را به بهترین شکل روشن می‌سازد.

7. به کاهش خطاها و اشتباهات کمک می‌کند. زمانی که شما یک برنامه منظم و عملی را به صورت یک طرح‌واره بر روی کاغذ در آورید، ایجاد خطا و از دست دادن فرصت‌ها به مقدار زیادی کاهش بوم کسب و کار چیست؟ می‌یابد. این طرح به شما کمک می‌کند بیشتری کارایی ها با کم ترین و معقول ترین هزینه داشته باشید. فرصت مقایسه موقعیت های مالی و ارزیابی تمامی ویژگی های شرکا، توسط این طرح عملی می گردد.

8. شما را مجبور به تحقیق و شناخت کسب و کار خود می‌کند. ایجاد مدل بوم کسب و کار به شما کمک می‌کند تا بازار ها و تجارت های مشابه خود را به خوبی بشناسید و درک بهترین از محیط تجاری پیدا کنید.

چگونه یک بوم مدل کسب و کار داشته باشیم؟

بهترین و مطمئن‌ترین روش برای طرح یک بوم مدل کسب و کار، کمک گرفتن از افراد متخصص در این زمینه است. آژانس دیجیتال مارکتینگ وب چاره به عنوان یک مجموعه تخصصی در حوزه توسعه کسب و کار فعالیت می‌کند. این مجموعه بر اساس استراتژی‌های روز دنیا، شما را در ساخت وب سایت شرکتی، فروشگاه و یا مجموعه تجاری یاری می‌رساند. امکان مشاوره رایگان در سایت وب چاره وجود دارد. شما می‌توانید با کمک متخصصان و مشاوران این مجموعه مسیر کلی کسب و کار خود را به راحتی مشخص نمایید.

در کنار مشاوره رایگان تمامی خدمات وب چاره از کیفیت بالایی برخوردار است. توصیه‌ها و راهنمایی‌های این مجموعه به صورت کاملاً تخصصی و توسط بهترین تیم دیجیتال مارکتینگ اجرا می‌گردد. در وب چاره بر اساس نیازهای اصلی کسب و کار شما، پکیج‌های اختصاصی در نظر گرفته می‌شود و با توجه به آن‌ها چارچوب‌های اصلی آن تعین می‌گردد. در کنار تمامی این ویژگی‌ها هزینه معقول و به صرفه ویژگی دیگر مجموعه وب چاره است. برای کسب اطلاعات بیشترمی توانید با کارشناسان این مجموعه تماس حاصل نمایید.

بوم کسب و کار

اغلب شرکت‌ها و کسب و کارهای موفق پیش از شروع هر کاری سعی می‌کنن با شناخت مخاطبین هدف، برآورد هزینه‌ها و… کار خودشون رو شروع کنن و در نهایت به موفقیت برسن. فرقی نمی‌کنه در زمینه آموزش سئو فعالیت داشته باشید یا طراحی دکوراسیون داخلی، در هر حالت نیاز به یک نقشه دارید تا به کمک اون بدونید می‌خواید چی رو به کی برسونید و چه چشم اندازی برای کسب و کارتون در نظر دارید. این باور که سناریو نویسی برای کسب و کار آسونه، شبیه این می‌مونه که پاتون رو روی دریای یخ بسته بذارید و مطمئن باشید اتفاقی نمیفته؛ اما یهو یخ ترک برداره و بیفتید تو دریا و تازه بفهمید تمام این مدت زیر پاتون خالی بوده! اینجاست که موضوع مقاله که بوم کسب و کاره، براتون جذاب میشه؛ چون قراره بهتون بگم که با استفاده از چه روشی می‌تونید کسب و کارتون رو به جای دریای یخ بسته، روی زمین سفت و محکم بنا کنید و همه چیز رو تحت کنترل داشته باشید. این شما این بوم مدل کسب و کار business model canvas.

چی؟ بوم مدل کسب و کار چیست؟ این دقیقا موضوع اصلی مبحث امروزمونه؛ پس بهتره فرصت رو از دست ندیم و من با معرفی بوم کسب و کار با مثال، شما رو با کانواس مدل کسب و کار آشنا کنم.

بوم مدل کسب و کار چیست؟

کانواس مدل کسب و کار یا همون بوم مدل کسب و کار طرحیه که مشخص می‌کنه کسب و کار شما چطور محصول یا خدماتی رو تولید می‌کنه، به دست مشتری می‌رسونه و به درآمد میرسه. از اونجایی که بوم کسب و کار کانواس رو اولین بار شخصی به نام الکساندر استروالدر طراحی کرده، این مدل رو با نام بوم مدل کسب و کار استروالدر هم می‌شناسن. خود استروالدر مدل کسب و کار رو اینطوری تعریف می‌کنه: مدل کسب و کار ابزاری مفهومیه که شامل مجموعه‌ای از عناصر و ارتباط‌ اون‌هاست و منطق یک شرکت رو جهت درآمدزایی نشون میده. در ادامه نمونه بوم کسب و کار که متعلق به شرکت بی ام دبلیو هست رو می‌تونید مشاهده کنید.

همونطور که در بخش مقدمه هم بهش اشاره کردم، کانواس مدل کسب و کار حکم یک نقشه راه رو برای استارتاپ‌ها داره. شما اگر قصد سفر داشته باشید، اصولا بعد از تعیین مقصد، مسیری که باید طی کنید رو مشخص می‌کنید تا یه وقتی در مسیر راه رو گم نکنید و با موفقیت به مقصد برسید. توی بحث استارتاپ‌ها هم همینه و بوم کسب و کار کانواس مثل یک نقشه راه به شما و کسب و کارتون کمک می‌کنه در مسیر رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، گم نشید، درست پیش برید و در نهایت با رسیدن به موفقیت درآمد کسب کنید.

اجزای بوم مدل کسب و کار

جدول بوم کسب و کار از 9 قسمت تشکیل شده که هر بخش ضمن توصیف مفاهیم خاصی درباره کسب و کار با سایر قسمت‌ها در ارتباطه. در واقع مفهوم بوم مدل کسب و کار یا business model canvas در ارتباط بین اجزای بوم مدل کسب و کار تعریف شده و در صورتی که این ارتباط بین بخش‌های مختلف بوم مدل کسب و کار کانواس وجود نداشته باشه، مدل کسب و کار canvas عملا معنی خاصی نخواهد داشت. به عبارت دیگه جدول بوم کسب و کار شبیه یه پازل می‌مونه. اگر دقت کرده باشید هر تکه پازل به طریقی با سایر تکه‌ها ارتباط داره و مکمل اون‌هاست. این تکه‌های مکمل کنار هم قرار می‌گیرن تا یک تصویر واحد خلق کنند. حالا اگر این ارتباط وجود نداشته باشه چه اتفاقی میفته؟ اگر هر تکه پازل یک طرح مجزا و مستقل از سایر تکه‌ها داشته باشه و هیچ جوره بهشون ربط نداشته باشه چی میشه؟ قطعا کنار هم قرار دادن اون قطعات نامرتبط هیچ معنی نداره و پازل هرگز نمی‌تونه با خلق یک تصویر به هدف خودش برسه. برای بوم مدل کسب و کار کانواس هم داستان از همین قراره. اگر در تکمیل بوم کسب و کار ارتباطی بین این 9 قسمت وجود نداشته باشه و هر کدوم مکمل همدیگه نباشند، هیچ وقت نمی‌تونید به هدفی که برای کارتون مشخص کردید برسید و درآمد کسب کنید.

برای اینکه با نحوه تکمیل بوم مدل کسب و کار به طور صحیح آشنا بشید، لازمه که در وهله اول با این 9 قسمت آشنا بشید و سپس اقدام به تکمیل بوم کسب و کار خودتون بکنید.

Customer segments بخش مشتریان

مهم‌ترین قسمت در هر کسب و کاری شناخت مخاطبان هدف و مشتریانه. شما توی این قسمت باید مشخص کنید که قصد دارید به چه گروهی از مشتریان خدمات و محصولات ارائه بدید. در واقع در این قسمت از بوم مدل کسب و کار کانواس شامل تمام گروه‌هایی مشتریان هدف شماست که هر کدوم ویژگی‌ها و نیازهای خاص خودشون رو دارن که وظیفه شما تامین اون‌هاست. گروه‌های مختلف مشتریان هدف شما اصولا در دسته‌هایی مثل بازار انبوه، بازار خاص و… تقسیم بندی میشن.

Value proposition ارزش پیشنهادی

در بخش ارزش پیشنهادی باید مشخص کنید که کسب و کار شما دقیقا چه مزیت و سودی برای مشتریان داره و کدوم یک از نیازهاشون رو تامین می‌کنه. استروالدر نویسنده کتاب بوم کسب و کار ارزش پیشنهادی رو در کانواس مدل کسب و کار چیزی می‌دونه که کسب و کار رو از رقباش متمایز کنه. حالا این ارزش پیشنهادی می‌تونه هر چیزی باشه؛ مثلا فرض کنید شرکتی در حوزه بهینه سازی سایت فعالیت داره و ارزش پیشنهادیش هم اینه که با سئو کلاه سفید، در زمان کمتری به نسبت سایر رقبا سایت شما رو بالا میاره، یا هم اینکه یک تیم محتوا قدرتمندی داره که می‌تونن محتواهای خلاقانه و بر اساس اصول محتوانویسی تولید کنن.

Channels کانال توزیع

در این قسمت باید تعیین کنید که کسب و کار یا شرکت شما ارزش پیشنهادی و خدمات خودش رو از چه راهی به مشتریان ارائه میده. تمام راه‌های ارتباطی بین شما و مشتری برای فروش خدمات و ارائه ارزش پیشنهادی باید مشخص بشه. بعضی از کسب و کارها هستن که تنها یک راه ارتباطی برای فروش و توزیع دارن، مثل کسب و کارهایی که فقط در بستر فضای مجازی از جمله اینستاگرام فعالیت دارن.

Customer relationships ارتباط با مشتریان

مهم نیست در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنید، ارتباط با مشتریان برای هر کسب و کاری واجبه؛ چون از این طریق می‌تونید مشتریان خودتون رو بیشتر بشناسید و خدمات بهتری ارائه کنید. علاوه بر این وقتی با مشتریان در ارتباط باشید و در صورت بروز مشکل یا مسئله‌ای در حوزه خرید خدمات برای حل مسئله بهشون کمک کنید، به مشتری این حس القا میشه که شما به او اهمیت می‌دید؛ در نتیجه راحت‌تر به شما و کسب و کارتون اعتماد می‌کنه و به انتهای قیف فروش میرسه؛ یعنی به مشتری وفادار تبدیل میشه.

Revenue streams جریان درآمد

باید جریان درآمد رو در بیزینس مدل کانواس مشخص کنید؛ یعنی مشخص کنید که ارزش پیشنهادی شما از چه راهی می‌تونه به درآمد برسه و چقدر درآمد تولید می‌کنه؟ توی بعضی از کسب و کارها ممکنه راه‌های مختلفی برای رسیدن به درآمد وجود داشته باشه؛ مثلا جدا از فروش محصولات، از راه تبلیغات هم درآمد کسب می‌کنه. همچنین برخی کسب و کارها علاوه بر راه‌هایی که گفتم، در سایت خودشون با فروش حق اشتراک به کاربران درآمد کسب می‌کنن. حق کارگزاری، حق استفاده از امتیاز، فروش دارایی و… هم از جمله راه‌هایی هستن که استارتاپ‌ها از طریق‌شون به درآمد می‌رسند.

Key resources منابع اصلی

منابع اصلی اون دسته از منابع هستن که برای ایجاد ارزش پیشنهادی و توزیع بهشون احتیاج دارید. این منابع انواع مختلف دارند و می‌تونن مالی، فیزیکی، انسانی یا حتی معنوی باشند؛ مثلا اگر شما در حوزه دیجیتال مارکتینگ فعالیت دارید، وب سایت‌ها و اینترنت از جمله منابع اصلی شما هستند.

Key activities فعالیت‌های اصلی

فعالیت‌های اصلی هم از لحاظ مفهومی تقریبا به منابع اصلی شباهت داره. فعالیت‌های اصلی در واقع پاسخ این سوال هستند که چه فعالیت‌ها و کارهایی رو باید در راستای تحقق ارزش پیشنهادی انجام بدیم؟ تمام کارهایی که جزو دامنه جواب این سوال به حساب بیان فعالیت‌های اصلی هستند.

Key partners شرکای اصلی

این دسته از شرکا رو یه وقت با سرمایه گذاران و شرکای تجاری کسب و کارتون اشتباه نگیرید! در انواع بوم‌های کسب و کار، key partners به یک دسته دیگری از شرکا اشاره داره. این گروه از شرکا مجموعه‌ها، افراد و نهادهایی هستن که در مسیر تحقق اهداف شما در حوزه کاریتون به شما کمک خواهند کرد. علاوه بر این در راستای یافتن منابع کلیدی و انجام فعالیت‌های اصلی کسب و کار هم تنهاتون نمیزارن و در انجام بعضی مسئولیت‌ها می‌تونید روی شرکای اصلی خودتون حساب کنید.

Cost structure ساختار هزینه‌ها

اگر تا حالا نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده دیده باشید می‌دونید که توی این بخش باید نوع و مقدار هزینه‌های لازم برای ایجاد کلیه فعالیت‌های ذکر شده در انواع بوم مدل کسب و کار مشخص بشه. در واقع توی ساختار هزینه‌ها می‌فهمید که سهم هر هزینه‌ای که در کسب و کارتون صرف میشه و کل مخارج و هزینه‌ها چقدره.

حالا که فهمیدید بوم کسب و کار چیست و بعد از معرفی قسمت‌های کانواس مدل کسب و کار می‌خوام بهتون یه نکته دیگه رو گوشزد کنم تا همیشه به یاد داشته باشید. در کانواس مدل کسب و کار تقلید برادر مرگه! یعنی چی؟ یعنی توی مدل کسب و کار canvas، کپی کردن نمونه بیزینس مدل کانواس شرکت‌ها و کسب و کارهای دیگه براتون کاربردی نداره که هیچ، کسب و کارتون رو هم به جای پیش بردن در مسیر موفقیت، وارد کوچه بن بست می‌‌کنه؛ چرا؟ خب معلومه! چون هر کسب و کاری برای تکمیل بوم کسب و کارش از ویژگی‌ها، شرایط، امکانات و محدودیت‌های خاص خودش برخورداره که روی طراحی مدل کسب و کار کانواس تاثیرگذاره؛ مثلا ارزش پیشنهادی کسب و کاری که در حوزه سئو سایت فعالیت می‌کنه قطعا با یک شرکت طراحی دکوراسیون متفاوته؛ در نتیجه نحوه تکمیل بوم کسب و کار هم در این دو شغل با هم فرق داره. اگر تا حالا انواع بوم‌های کسب و کار رو دیده باشید، وقتی میگم کپی برداری از انواع بوم کسب و کارهای مختلف در نحوه نوشتن بوم کسب و کار هیچ ثمره‌ای براتون نخواهد داشت کاملا متوجه منظورم میشید. در واقع طراحی مدل کسب و کار کانواس به صورت اختصاصیه و قاعدتا نباید از نمونه بوم کسب و کار شما گزینه مشابه دیگری وجود داشته باشه.

ضرورت داشتن بوم مدل کسب و کار چیست؟

بعضی افراد ممکنه براشون سوال پیش بیاد که ضرورت داشتن بوم مدل کسب و کار چیست؟ چی میشه اگر اصلا از این مدل استفاده نکنیم؟

اگر تعریف بوم مدل کسب و کار رو که اول مقاله بهتون گفتم خونده و مفهوم بوم مدل کسب و کار یا همون business model canvas رو به خوبی درک کرده باشید، به صورت خودکار خودتون متوجه اهمیت بوم کسب و کار میشید.

خودتون شاهد هستید که در حال حاضر الگوهای کسب و کار دائما در حال تغییره و خیلی پیچیده‌تر از قبل شده. شاید توی گذشته با پاسخ به چند تا سوال می‌تونستید تکلیف خودتون، مشتریان و شرکا رو با کسب و کار و هدفش روشن کنید؛ اما در حال حاضر دامنه سوال‌ها و اطلاعاتی که نیاز دارید بدونید اونقدری زیاد هست که ضرورت داشتن یه کمک دست رو افزایش میده. با طراحی کانواس بیزینس مدل می‌تونید تمام اطلاعات مورد نیاز در کسب و کارتون رو اعم از میزان درآمد، هدف، مشتریان هدف، پروسه ایجاد خدمات و توزیعش و… رو به صورت طبقه بندی شده و منظم به خودتون و تمام گروه‌های مورد نیاز ارائه بدید و خودتون رو از زیر بار توضیحات اضافی و تکراری رها کنید. یک ویژگی مثبت دیگر کانواس بیزینس مدل اینه که اگر زمانی کسب و کارتون در هر کدوم از بخش‌های جدول بیزینس مدل کانواس دچار تغییرات شد لازم نیست نمونه بیزینس مدل کانواس شرکت‌تون رو دوباره طراحی کنید. فقط کافیه قسمتی از جدول رو که دچار تغییرات شده بروزرسانی و اصلاح کنید، خواهید دید که سایر قسمت‌ها تحت تاثیر این اصلاح دچار تغییرات خواهند شد. انعطاف پذیری در برابر تغییرات یکی از ویژگی‌های مثبت انواع بوم‌های کسب و کار به شمار میاد.

به طور کلی و همونطور که در بخش‌های بالاتر بهش اشاره کردم، انواع بوم مدل کسب و کار حکم نقشه راه رو برای صاحبان کسب و کارها داره و از اونجایی که حجم زیادی از داده‌ها رو به صورت منظم و سازمان دهی شده به صاحب کسب و کار، مشتریان و شرکا ارائه میده، رسیدن به موفقیت و کسب درآمد رو برای استارتاپ‌ها راحت‌تر می‌کنه. خلاصه که به نظرم اگر صاحب استارتاپ هستید و هنوز نمونه بوم کسب و کار خودتون رو طراحی نکردید، یه گام از رقبا عقبید! پس حالا که با تعریف بوم مدل کسب و کار آشنا شدید بهتره که زودتر برای طراحی این جدول اقدام کنید. البته خالی از لطف نیست که قبلش چند تا نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده رو هم مشاهده کنید و با انواع بوم کسب و کار در مشاغل مختلف آشنا بشید. مثال بوم مدل کسب و کار بهتون کمک می‌کنه مفهوم این جدول و اختصاصی بودنش رو بهتر درک کنید. توی قسمت‌های قبلی با مدل بوم کسب و کار شرکت بی ام دبلیو و گوگل آشنا شدیم و حالا در بخش پایانی مقاله هم بوم مدل کسب و کار business model canvas دیجی کالا و اسنپ رو بهتون معرفی می‌کنم که یه وقت بین گوگل و بی ام دبلیو احساس غربت بهتون دست نده. هر چند حواس‌تون باشه فکر کپی به سرتون نزنه؛ چون دودش فقط تو چشم خودتون میره!

بوم کسب و کار چیست؛ طرح اولیه شروع کسب و کار

با ایجاد بوم کسب و کار مسیر روشنی برای رسیدن به اهداف کسب و کار خود داشته باشید. طراحی بوم کسب و کار یک روش ساده و نقشه راهی برای رسیدن به کسب درآمد است. در این مقاله به آموزش تهیه بوم کسب و کار می پردازیم.

بوم کسب و کار یک ابزار قدرتمند، ساده و کاربردی است که در چند دقیقه کسب و کار شما را شرح می دهد و به شما کمک میکند به ازای ارائه خدمت یا محصول به مشتری به درآمد برسید. اگر دقیقا بخواهید بدانید بوم کسب و کار چیست؟ یک ابزار مدیریتی و استراتژیک است که یک چشم انداز و مسیر از عملکرد سازمان تان به شما می دهد. برای طراحی بوم کسب و کار 9 عنصر مهم نیاز است که در این مقاله آنها را به همراه یک نمونه بوم کسب و کار توضیح می دهیم. برای دانلود نمونه بوم کسب و کار به انتهای مقاله مراجعه کنید.

بوم کسب و کار چیست؟

بوم کسب و کار مسیر موفقیت هر شرکت و کسب و کار را برای رسیدن به اهداف آن شرکت مشخص می کند. یک چارچوب کلی دارد که از 9 بخش تشکیل شده است. برای هر کسب و کار سوالاتی در هر بخش مطرح می شوند که پاسخ آن سوالات کمک می کند شما بتوانید در قبال خدمات شرکت تان به درآمد برسید. یک بخش از بوم کسب و کار که شامل تعدادی از این عناصر می شود بر مشتری تاکید دارد و بخش دیگر آن بر خود کسب و کار متمرکز است.

چرا باید از بوم کسب و کار استفاده کنید؟

با توجه به اینکه الگوی کسب و کارها تغییر کرده و روز به روز پیچیده تر می شود شما برای موفقیت کسب و کارتان باید تصویری روشن از مسیر اهداف کسب و کار خود داشته باشید تا بتوانید در بین رقبا باقی بمانید. روشی که به شما در این زمینه کمک میکند طراحی بوم کسب و کار است.

• • ارائه یک تصویر بلند مدت به شما برای برنامه ریزی آینده کسب و کارتان
  • امکان بررسی محرک های کسب و کارتان و تغییر آنها برای افزایش بازدهی و درآمد
  • تجسم مسیر موفقیت تان و برنامه ریزی برای آن
  • امکان تغییر عناصر موجود در بوم کسب و کار و مشاهده تاثیر هر یک بر دیگری
  • تاثیر مشتریان بر کسب و کار شما
  • درک مخاطب و سرمایه گذار از کسب و کارتان

  مشتریان مهم ترین بخش سازمان شما هستند. برای ارائه خدمات خوب به آنها باید یک نقشه راه داشته باشید. با طی یک مسیر درست برای خدمت دهی به آنها است که به موفقیت و درآمد بالا می رسید زیرا در این راه به مشتریان راضی و وفادار نیاز دارید.

  پیشنهاد! برای آشنایی با انواع مدل های کسب و کار اینترنتی این مقاله را بخوانید: مدل های کسب و کار اینترنتی

  عناصر بوم کسب و کار چیست؟

  بوم کسب و کار تصویر روشنی از آینده را به کلیه افرادی که با این شرکت در ارتباط هستند میدهد. 9 عنصر بوم کسب و کار را در تصویر زیر می بینید. برای اینکه بتوانید پس از خواندن این مقاله یک بوم کسب و کار برای خودتان ایجاد کنید هر عنصر را به همراه مثال برای شما آورده ایم. در هر بخش سوالاتی مطرح می شوند که با یک مثال کاربردی از شرکت اسنپ، به آموزش تهیه بوم کسب و کار می پردازیم.

  

  بخش بندی مشتریان (Customer Segments)

  در این بخش مشخص می کنید که مشتریان شما چه کسانی هستند. بخش بندی یا سگمنت بندی مشتریان به این معناست که بر اساس شباهت هایی که با هم دارند ویژگی های آنها را مشخص کنید. بسته به اینکه چه کسب و کاری دارید مشتریان شما ممکن است متفاوت باشند. برای مثال شما فروشگاه اسباب بازی دارید که مشتریان شما پدر و مادرهایی هستند که برای فرزندان شان با رده های سنی پایین خرید می کنند. مصرف کننده نهایی بچه ها هستند و خریدار محصولات پدر و مادر آنها. بنابراین شما باید این مورد را در بخش بندی مشتریان خود در نظر بگیرید. سوالاتی در این بخش مطرح می کنید و جوابی که به آنها می دهید، باید متناسب با بخش مشتریان شما باشد. برای طراحی بوم کسب و کار در این بخش باید موارد زیر را بدانید:

  ✔️ کاربران شما چه کسانی هستند؟

  ✔️ چه شغلی دارند؟

  ✔️ رده سنی آنها چیست؟

  ✔️ اغلب شامل زنان می شوند یا مردان؟

  ✔️ دانش آنها در چه سطحی است؟

  ✔️ چه ویزگی هایی دارند؟

  یک نمونه دیگر برای بوم کسب و کار شرکت اسنپ است. شرکت اسنپ دو دسته مشتری (کاربر) دارد؛ رانندگان و مسافران. سوالاتی که در این بخش مطرح می شود به این صورت است:

  کاربران من دو بخش رانندگان و مسافران هستند.

  • رانندگان کسانی که قصد کسب درآمد از جابجایی مسافران را دارند
  • مسافران هم افرادی که قصد جابجایی از یک نقطه به نقطه دیگر را دارند.
  • مسافران انتظار یک سفر ایمن و راحت را دارند.
  • رانندگان انتظار دارند که درآمد مناسبی از این طریق کسب کنند.

  مسافران و رانندگان باید گوشی هوشمند و اینترنت داشته باشند.

  ارزش پیشنهادی (Value Proposition)

  اگر بخواهید بدانید کالاها و خدمات تان چه ارزشی را به مشتریان منتقل می کنند ابتدا باید درک کنید ارزش پیشنهادی در بوم کسب و کار چیست. اگر کالا ارائه می دهید این کالا چه ویژگی هایی دارد و چه مزیتی برای کاربران ایجاد می کند. در واقع وجود چه ویژگی ای در شما باعث می شود که مشتری شما را به افراد دیگر پیشنهاد بدهد. مثلا شما طراحی خاصی دارید، برند هستید، قیمت مناسبی دارید، راحتی استفاده، خدمات سفارشی سازی دارید؟ اینها می توانند مزیت شما باشند. در این بخش شما متوجه بوم کسب و کار چیست؟ می شوید چه ایراداتی در ارائه خدمات دارید و چطور می توانید با تغییرات، ارزش بیشتری را به کاربران ارائه بدهید. سوالاتی که در این بخش مطرح هستند:

  ✔️ محصولات یا خدمات شما چه مزیتی برای مشتریان دارند؟

  ✔️ چرا باید مشتریان به خدمات شما اعتماد کنند؟

  ✔️ چه سودی با دریافت خدمات شما می برند؟

  نمونه سوالات بخش ارزش پیشنهادی به مشتریان برای شرکت اسنپ:

  • سفرهای بهینه بدون بازگشت به مرکز و محل تاکسی
  • جذب راحت تر مسافر
  • فعالیت آزادانه در هر ساعت از شبانه روز
  • حمل و نقل آسان و سریع
  • آگاهی از اطلاعات راننده
  • امکان امتیازدهی به راننده

  ارتباط با مشتری در بوم کسب و کار (Customer Relationship)

  بخش ارتباط با مشتری در بوم کسب و کار چیست؟ بعد از اینکه گروه های مشتریان خود را شناسایی کردید باید شیوه ارتباط با مشتریان را تعیین کنید. بر اساس نوع مشتری با او ارتباط می گیرید. به علاوه باید بدانید چطور برای رضایت و وفاداری مشتریان خدمات بعد از فروش را ارائه دهید. سوالاتی که در ارتباط با مشتری در بوم کسب و کار بخش مطرح هستند:

  ✔️ چطور با مشتری ارتباط برقرار کنیم؟

  ✔️ چگونه مشتری را برای خرید خدمات مان ترغیب کنیم؟ (برنامه های بازاریابی)

  ✔️ آیا نیاز به خدمات پس از فروش هست؟ اگر بله چگونه؟

  ✔️ رضایت مشتری چقدر برای من اهمیت دارد؟

  برای طراحی بوم کسب و کار اسنپ سوالات زیر را می توانید مطرح کنید.

  مسافران می توانند از طریق پشتیبانی تلفنی سوالات و انتقادات خود را مطرح کنند.

  مسافران با مشاهده امتیاز راننده، مشخصات فردی و وسیله نقلیه به اسنپ اعتماد می کنند.

  با حضور در دفاتر نمایندگی استانی

  کانال های دسترسی به مشتری (Channels)

  یکی دیگر از عناصری که در آموزش تهیه بوم کسب و کار مطرح می باشد کانال ها است. در این بخش بوم کسب و کار باید راه های ارتباطی بین خود و مشتری را مشخص کنید. مشتریان به چه طریق می توانند به خدمات شما دسترسی داشته باشند و ارزش پیشنهادی را دریافت کنند؟ این کانال ها همان کانال های فروش شما هستند. سوالاتی که مطرح می شوند به این صورت هستند:

  ✔️ مشتریان از نظر جغرافیایی کجا هستند؟

  ✔️ آیا در شبکه های اجتماعی حضور دارند؟

  ✔️ از چه طریق ارزش پیشنهادی را به آنها اطلاع دهم؟

  ✔️ آیا اهل وب گردی یا مشاهده تلویزیون هستند؟

  ✔️ آیا اهل جست و جو در گوگل هستند؟

  شما باید این سوالات را بسته به نوع کسب و کارتان مطرح کنید تا کانال های ارتباطی با مشتریانتان را پیدا کنید و به طراحی بوم کسب و کار خود بپردازید. دقت کنید که بر اساس نوع کاربر و مخاطب پیدا کردن روش (کانال) دسترسی به انها بسیار مهم است.

  سوالات برای نمونه کسب و کار اسنپ:

  در ابتدا رانندگان به صورت حضوری ثبت نام و ارتباط برقرار می کنند تا ارزش پیشنهادی به آنها اطلاع داده شود. همچنین نحوه ارتباط دیگر از طریق اپلیکیشن اسنپ است.

  کاربران از طریق اپلیکیشن درخواست دریافت خدمات می دهند.

  منابع کلیدی (key Resources)

  منابع کلیدی در بوم کسب و کار چیست؟ همه مابعی هستند که به شما کمک میکنند به اهداف کسب و کار خود برسید و برای موفقیت شما ضروری هستند. این منابع شامل منابع مالی، انسانی، استراتژیک، تکنولوژی، اسناد، فکری و غیره هستند. برای مثال شما برای موفقیت در حوزه کسب و کارتان نیاز به منابع مالی دارید تا بتوانید به کارکنان خود حقوق بدهید. همچنین برای رسیدن به هدف و اجرای برنامه های خود نیاز به منابع انسانی دارید.

  سوال مطرح شده برای منابع کلیدی در نمونه کسب و کار اسنپ:

  • مجوز فعالیت
  • نیروی انسانی
  • زیرساخت فنی

  فعالیت های کلیدی (Key Activities)

  همه کسب و کارها فعالیت های مهمی دارند که برای تحقق اهداف کسب و کار ضروری هستند. در این بخش برای طراحی بوم کسب و کار فعالیت های کلیدی سازمان را فهرست کنید. این فعالیت ها برای ایجاد ارزش پیشنهادی ضروری هستند. بدون فعالیت های کلیدی شما نمی توانید خدمات یا محصول خود را به مشتریان ارائه دهید. سوالاتی که در این بخش مطرح می شوند به شرح زیر هستند:

  ✔️ برای ارائه ارزش به مشتریان چه فعالیت هایی باید انجام دهیم؟

  ✔️ چه تخصص هایی نیاز داریم؟

  ✔️ چقدر وقت باید بگذاریم؟

  ✔️ نحوه توزیع خدمات یا ارسال محصول باید چگونه باشد؟

  همانطور که گفتیم این سوال ها بنا به نوع کسب و کارتان باید مطرح شوند.

  سوالات این بخش برای اسنپ:

  شما باید بتوانید بین رانندگان و مشتریان خود یک توازن و بالانس را ایجاد کنید.

  • جذب راننده
  • جذب مشتری
  • توسعه نرم افزار

  شرکای کلیدی (Key Partnership)

  شرکای کلیدی همه افرادی هستند که می توانند به شما برای رسیدن اهداف کسب و کار کمک کنند. این شرکا شامل تامین کنندگان، توسعه دهنگان و شرکت هایی هستند که به شما برای رسیدن به اهداف تان کمک میکنند.

  شرکای کاری می توانند شامل موارد زیر شوند:

  ✔️ آژانس های تبلیغاتی

  ✔️ واسطه های حمل و نقل

  ✔️ تامین کنندگان مواد اولیه

  ✔️ شرکت های بیمه و غیره.

  سیستم های پرداخت آنلاین

  جریان/ مدل درآمدی (Revenue Stream)

  جریان درآمد در بوم کسب و کار چیست؟ به شیوه کسب درآمد در ازای ارائه خدمات به مشتری یا فروش محصول به او یا ارائه ارزش به مشتری گفته می شود. شما باید روی خدماتی یا محصولی که ارائه می دهید قیمت بگذارید. روش های کسب درآمد و تبدیل ارزش به پول را در ادامه توضیح می دهیم.

  ✔️ درآمد از هر محصول

  ✔️ درآمد از هر خدمت ارائه شده

  ✔️ دریافت درآمد از حق عضویت یا اشتراک

  ✔️ درآمد از تبلیغات

  جریان درآمد در اسنپ به صورت زیر است:

  • پورسانت به ازای هر سفر
  • سود ارائه شده به حساب های بانکی اسنپ

  ساختار هزینه (Cost Structure)

  شما باید یک برنامه و پلن برای هزینه های کسب و کار خود داشته باشید. هزینه هایی که هر کسب و کار دارد بنا به کاری که انجام می دهد و خدمتی که ارائه می کند متفاوت است. هزینه هایی که کسب و کار شما ممکن است داشته باشد:

  ✔️ هزینه تامین منابع انسانی چقدر است؟

  ✔️ هزینه ارائه ارزش و خدمت به مشتریان چقدر است؟

  ✔️ هزینه های اصلی چقدر هستند و شامل چه مورادی می شوند؟

  ✔️ هزینه های جانبی شامل چه هزینه هایی و چقدر است؟

  مسافران انتظار یک سفر ایمن و راحت را دارند و رانندگان هم انتظار دارند که درآمد مناسبی از این طریق کسب کنند.

  مسافران و رانندگان باید گوشی هوشمند و اینترنت داشته باشند.

  دانلود نمونه بوم کسب و کار

  در این بخش دو نسخه از یک نمونه بوم کسب و کار با فرمت PDF برای شما آماده شده که می توانید دانلود کنید. نسخه اول به همراه سوالات پیشنهادی است که شما را برای تهیه بوم کسب و کار خودتان راهنمایی می کند و فایل دوم یک پلن بوم کسب و کار خالی است که شما می توانید در برگه A3 آن را پرینت بگیرید و در دفتر کارتان از آن استفاده کنید. پیشنهاد می کنم فایل دوم را به برد خود بزنید و چون ممکن است که در طول زمان پلن شما عوض شود و یا بخش های مختلف بوم کسب و کارتان تغییر کند، سوالات را با برگه های یادداشت استیکی به آن وصل کنید.

  دانلود نمونه بوم کسب و کار

  همانطور که در این مقاله گقتیم بوم کسب و کار یک برنامه و نقشه راه برای موفقیت کسب و کار شما است. شما با مطالعه این مقاله درک کردید که بوم کسب و کار چیست سپس با یک نمونه یعنی شرکت اسنپ، قدم به قدم به آموزش تهیه بوم کسب و کار پرداختیم. امیدوارم این مقاله برای شما مفید باشد البته این پایان کار نیست مرحله بعد از نهایی کردن ایده و زمانی که بخواهید به خصوص یک سرمایه گذار داشته باشید نیاز به یک بیزنش پلن دارید در مقاله نمونه طرح توجیهی می توانید دو مثال کاربردی را از طرح توجیهی استارتاپ را دانلود کنید تا با جزئیات آن آشنا شوید. منتظر شنیدن نظرات و پیشنهادات شما در دیدگاه ها هستیم.

  در شرایط نامساعد خودتو نباز و نا امید نشو چون فصل دوباره جوونه زدن هم خواهد رسید.