بازار ثانویه فارکس

قیمت اوراق بهادار معامله شده در بازارهای مالی ممکن است لزوماً ارزش ذاتی واقعی آنها را منعکس نکند.

مهم‌ترین دلیل خروج پول حقیقی از بورس

کارشناس بازار سرمایه گفت: قیمت در سایر بازارها براساس نرخ ارز آزاد تعیین می‌‌شود، ولی در بازار سرمایه شرکت‌‌های صادراتی باید نرخ خود را .

کارشناس بازار سرمایه گفت: قیمت در سایر بازارها براساس نرخ ارز آزاد تعیین می‌‌شود، ولی در بازار سرمایه شرکت‌‌های صادراتی باید نرخ خود را با ارز نیمایی محاسبه کنند و این تفاوت به ضرر سهامداران است.

بازار سرمایه در حالی امروز معاملات خود را به پایان رساند که مهمترین حمایت خود را از دست داد. شکسته شدن این حمایت می‌تواند یک سیگنال منفی برای بازار سرمایه باشد.

در صورتی که شاخص کل بورس امروز می‌توانست این حمایت را نگه دارد و به سطح پائین‌تر نرود، نشانه امیدوارکننده‌‌ای برای سهامداران بود تا شاخص بتواند به کانال 1.5 میلیون واحدی بازگردد.

برخی کارشناسان بازار سرمایه معتقدند، رفتار هیجانی سهامداران یکی از مشکلات فعلی بازار سرمایه است. این معضل از سال‌‌های گذشته بر بازار حاکم بوده است. البته بازار سرمایه در شرایط فعلی با ریسک‌های سیاسی و اقتصادی همراه است.

* فاصله نرخ ارز نیمایی با نرخ ارز آزاد مشکل جدید بازار سرمایه

رضا گلستانی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گفت: تا زمانی که ریسک‌های سیاسی و اقتصادی بیرون از بازار سرمایه کاهش پیدا نکند، نمی توان امیدوار به برگشت بازار سرمایه بود. طرح مجلس درباره بورس کالا، بازار سهام را با چالش جدی قیمت‌گذاری دستوری برای همه محصولات عرضه شده در این بازار ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: مهمترین دلیل خروج پول حقیقی از بازار سرمایه به موضوع فاصله 30 درصدی نرخ ارز نیمایی با نرخ آزاد ارز باز می‌گردد. سرمایه‌‌گذاران گزینه‌های متفاوتی را برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف از طلا گرفته تا مسکن، دلار و غیره دارد، با اندک مقایسه‌ای مشخص می‌شود بازار سرمایه با کمترین میزان بازدهی در این مدت همراه بوده است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: قیمت در سایر بازارها براساس نرخ ارز آزاد تعیین می‌‌شود، ولی در بازار سرمایه شرکت‌‌های صادراتی باید نرخ خود را با ارز نیمایی محاسبه کنند. به همین دلیل ارز آنها در مقایسه با بازار آزاد تسعیر زیادی پیدا می‌کند و دارایی این سهامداران به عنوان دارایی که قرار بوده به نوعی هجینگ دلاری برای سهامدار محسوب شود که خاصیت خود را از دست داده است. در نتیجه چنین بازاری جذابیت خودش را برای سرمایه‌گذاران از دست می‌دهد.

* کاهش شاخص کل بورس

در جریان معاملات روز یکشنبه، شاخص کل بورس با ریزش 10 هزار و 231 واحدی نسبت به روز شنبه به رقم یک میلیون و 469 هزار و 819 واحد رسید. بازدهی این شاخص منفی 69 صدم درصد بوده است.

شاخص کل هموزن بورس نیز با افت سه هزار و 143 واحدی در سطح 402 هزار و 433 واحدی ایستاد. بازدهی این شاخص نیز منفی 78 صدم درصد بوده است. همچنین شاخص کل فرابورس 130 واحد پائین آمد و در سطح 19 هزار و 620 واحد قرار گرفت.

* عمیق تر شدن رکود در بازار سهام

امروز ارزش معاملات کل بازار سهام به رقم 135 هزار و 817 میلیارد تومان افزایش یافت. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 129 هزار و 885 میلیارد تومان بود که 95 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد.

البته امروز ارزش معاملات خرد سهام نیز با کاهش 8 درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 2 هزار و 657 میلیارد تومان رسید. سهم این معاملات از کل معاملات بورس یک درصد بوده است.

* افزایش خروج سرمایه حقیقی از بورس

امروز ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای بیست و سومین روز متوالی منفی شد و 496 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که رشد 67 درصدی نسبت به روز گذشته داشته است. گروه های فلزات اساسی، بانک ها و موسسات اعتباری و فرآورده های نفتی، کک بیشترین خروج پول حقیقی را داشته اند.

در معاملات روز یکشنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام شپنا (شرکت پالایش نفت اصفهان)، دی (بانک دی) و شتران (شرکت پالایش نفت تهران) اختصاص داشت و نمادهای شبندر (پالایش نفت بندرعباس)، خدیزل (بازار ثانویه فارکس بهمن دیزل) و شبریز (پالایش نفت تبریز) بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند.

* کاهش ارزش صف‌های خرید در بازار سرمایه

در جریان معاملات روز یک شنبه، تعداد 134 نماد با افزایش قیمت و 425 سهم نیز با کاهش قیمت مواجه شدند. در پایان معاملات امروز، ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز کاری قبل رشد 6 درصدی داشت و 119 میلیارد تومان شد. ارزش صف ‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته 57 درصد افت کرد و در رقم 112 میلیارد تومان ایستاد.

امروز نمادهای سنیر (شرکت سیمان سفید نیریز)، تکنو (شرکت تکنو تار) و سکرد (شرکت سیمان کردستان) بیشترین صف خرید را داشتند.

بیشترین صف فروش بازار در پایان معاملات به نماد غدشت (شرکت دشت مرغاب)، فلوله (لوله‌ و ماشین ‌سازی ‌ایران‌)، وساخت (سرمایه‌ گذاری ساختمان ‌ایران‌) تعلق داشت.

مهم ترین ابزارهای بازار سرمایه چیست؟

Home Blog بازار سرمایه مهم ترین ابزارهای بازار سرمایه.

به اشتراک‌گذاری پست

رشد اقتصادی کشورها به رشد فنّاوری، بهره‌وری و نوآوری مرتبط است. در این میان اگر تأمین منابع مالی برای اجرای طرح‌های جدید وجود نداشته باشد، نوآوری به تنهایی کارایی نداشته و چرخه اقتصادی شرکت‌ها با مشکل روبرو می‌شود؛ بنابراین اگر تأمین سرمایه در بازارهای مالی به خوبی صورت گیرد، رشد اقتصادی نیز تقویت خواهد شد.

نظام بانکی از دیرباز در کشور ما مسئول تأمین منابع مالی بخش اقتصاد بوده، اما در سال‌های اخیر بازار سرمایه نقش خود را در تأمین مالی پررنگ کرده است. این موضوع نشان‌دهنده وجود فرصت‌های مناسب برای توسعه ابزارهای بازار سرمایه و تنوع‌بخشی به این ابزارها است.

بازار سرمایه چیست

بازار سرمایه نقش بسزایی در به کارگیری پس‌اندازها در سرمایه‌گذاری‌های پربازده، با هدف توسعه‌ شرکت‌ها و صنایع دارد. در نتیجه، این بازار به جذب سرمایه و رشد اقتصادی کشور کمک شایانی می‌کند. بازار سرمایه با جذب نقدینگی های راکد و تزریق آن‌ها به بخش‌هایی که به سرمایه نیاز دارند، سبب افزایش گردش مالی و رونق می‌شود.

بازار سرمایه وظیفه مهم ایجاد ارتباط مناسب میان سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی، خرد و کلان و شرکت‌های سرمایه‌پذیر را دارد، به نحوی که متقاضیان سرمایه با اهداف شفاف خود بتوانند با سرمایه گذاران همسو شده و هم‌راستا با استراتژی‌های اقتصادی و سرمایه گذاری آن‌ها با تأمین مالی نیازهای خود، شروع به فعالیت اقتصادی نمایند.

آنچه در ایران به‌صورت رسمی به‌عنوان بازار سرمایه شناخته می‌شود شامل چهار شرکت بورسی است. این چهار شرکت که نقش قابل توجهی در رونق اقتصادی کشور دارند عبارت‌اند از بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران فعالیت می‌کنند

در واقع سازمان بورس اوراق بهادار ایران متولی و سیاست‌گذار سرمایه‌گذاری در ایران است. شرکت‌های بورسی نقش بسیار با اهمیتی در رونق اقتصادی کشور دارند. علاوه بر این تأثیر مهمی در اقتصاد جهانی ایران هم دارند.

سرمایه‌هایی که از طرف سرمایه گذاران و واسطه‌های مالی به بازار سرمایه ورود پیدا می‌کنند، توسط دولت، شرکت‌های تجاری و صنایع جذب می‌شوند. در نتیجه بازار سرمایه، حرکت جریان سرمایه را به‌منظور استفاده‌ی بهینه، افزایش درآمد ملی و در نتیجه رشد اقتصاد کشور تسهیل می‌کند.

ابزارهای بازار سرمایه

اقتصاد هر کشوری ساختار ويژه خود را مى‌طلبد و بازار سرمايه در هر کشور نیز متناسب با ساختار اقتصادى آنجا شکل مى‌گيرد و در نهایت هر بازار سرمايه‌اى ابزار و نهادهاى متناسب با خود را خواهد داشت.

بنگاه‌های بزرگ اقتصادی با دارایی مالی زیاد، می‌توانند با کمک ابزارهای متنوعی که در بازار سرمایه وجود دارد، اقدام به تأمین مالی کنند. در حقیقت این ابزارها می‌تواند پشتوانه مطمئنی برای تأمین مالی شرکت‌ها باشد.

بازار سرمایه در بخش تأمین مالی خود را به انواع ابزارها مجهز کرده است تا به این ترتیب بتواند به اقتصاد یاری رساند. با توجه به اینکه بازار سرمایه، بازاری بلند مدت برای سوددهی است، ابزارهای مالی این امکان را برای سهامداران حقیقی فراهم می‌سازند تا بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری را در شرایط مختلف اقتصادی مدیریت کرده و از این ابزارها برای کاهش ریسک خود بهره‌مند شوند.

در حال حاضر جعبه ابزارهای مالی در بورس ایران در طی این سال‌ها کامل شده و به غیر از برخی موارد، سایر ابزارهای موجود در بازار بورس‌های جهانی، در بازار سرمایه ایران نیز به کار گرفته می‌شوند. چالشی که در این حوزه وجود دارد این است که هنوز سواد کافی برای به کارگیری این ابزار در بورس ایران وجود ندارد و بسیاری از این ابزارها بلااستفاده مانده‌اند.

بورس‌های اوراق بهادار با راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید، فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را در اختیار سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها و نهادهای مالی قرار می‌دهند تا مطابق بازار ثانویه فارکس با اهداف خود اقدام به سرمایه‌گذاری در این ابزارها کنند. بورس‌های اوراق بهادار از این راه می‌توانند جذابیت بازارهای خود را افزایش داده و در نتیجه سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی بیشتری را به این بازار سوق دهند.

نقش ابزارهای مالی

برای ابزارهای مالی می‌توان سه نقش متمایز در نظر گرفت:

1. ابزارهای مالی راهکاری برای انتقال منابع مالی از سرمایه‌دارانی که مازاد سرمایه دارند و مایل به سرمایه گذاری هستند، به کسانی است که به این منابع برای سرمایه گذاری در دارایی های مالی یا فیزیکی نیاز دارند.
2. ابزارهای مالی انتقال وجوه را به شکلی انجام می‌دهند که ریسک سیستماتیک مربوط به جریان نقدی بازار ثانویه فارکس ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه‌کنندگان وجوه، توزیع مجدد شود.
3. ابزارهای مالی وسیله‌ای برای تجمیع به شمار می‌روند. افزودن و انباشت پس‌اندازهای خانوار برای تأمین مالی طرح‌های بزرگ سرمایه گذاری، بدون تجمیع که بخش تفکیک‌ناپذیر نظام مالی است، امکان‌پذیر نیست. اگر امکان تجمیع از طریق صدور دارایی های مالی وجود نداشت، این امکان برای خانوارها پدید نمی‌آمد که سرمایه‌های خود را تجهیز کنند و در سبد متنوعی از دارایی‌های حقیقی سرمایه گذاری نمایند.

انواع ابزارهای بازار سرمایه

در این بخش به معرفی ابزارهای مالی که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌پردازیم.

الف) ابزارهای تأمین مالی بلندمدت

1. سهام:

سهم قسمتی از سرمایه یک شرکت سهامی است که بر میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب سهم در شرکت سهامی دلالت دارد؛ اوراق سهام همچنین قابلیت معامله، نقل ‌و ‌انتقال دارند.

انواع سهام از نظر حقوقی به موارد زیر تقسیم می‌شود:

سهام عادی: سهام عادی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری و قابل معامله در بورس است و دارنده آن به میزان سهامی که در دست دارد مالک درصد معینی از آن شرکت بوده و درصد معینی از سود شرکت و سایر مزایایی که به سهامداران تعلق می‌گیرد را دریافت می‌کند. سهام عادی خود به دو دسته سهام با نام و سهام بی‌نام تقسیم می‌شود. تنها تفاوت این دو گروه در درج نام دارنده و دفتر شرکت روی برگه سهام با نام است.

اکثر سهام شرکت‌ها به صورت عادی منتشر می‌شود. دارندگان سهام عادی علاوه بر اخذ سود سهام و حق رأی، دارای حق تقدم خرید سهام نیز هستند. حق بازار ثانویه فارکس تقدم سهام به معنای اختصاص اولویت در خرید سهام جدیدالانتشار به دارندگان فعلی سهام عادی است.

سهام عادی ابتدا از طریق پذیره‌نویسی عمومی وارد بازار می‌شود؛ به عبارت دیگر، سهام قبل از فروش عمومی باید در کمیسیون بورس و اوراق بهادار ثبت شده و اجازه انتشار بگیرد.

سهام ممتاز: اصل بر این است که همۀ سهام باید همانند یکدیگر باشند اما استثنائی در قانون ذکر شده که به موجب آن، دارندگان سهام ممتاز از امتیازات خاصی برخوردارند.

سهام ممتاز، نوعی سند مالکیت قابل انتقال است که به دارنده آن، حقوقی ثابت و محدود از دارایی‌های شرکت می‌دهد. مهم‌ترین امتیاز دارندگان سهام ممتاز نسبت به مالکان سهام عادی در دارا بودن سود بیشتر و اولویت در پرداخت سود این سهام حتی در زمان ورشکستگی شرکت است.

سهام ممتاز یا در بدو تأسیس شرکت و یا براساس شرایطی در زمان فعالیت شرکت از طریق پذیره‌نویسی خصوصی وارد بازار می‌شوند و در بازار خارج از بورس و در بورس قابل داد و ستد هستند.

2. اوراق قرضه:

اوراق قرضه سندی است که به موجب آن ناشر متعهد می‌گردد که مبالغ مشخصی را به عنوان سود سالانه در دوره‌‌‌های زمانی مشخص به دارنده اوراق پرداخت کرده و در زمان سررسید، اصل سرمایه را بازپرداخت نماید. در نظر داشته باشید که دارندگان اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارند و دریافتی از سود سهم که به سهامداران شرکت پرداخت می‌گردد، دریافت نکرده و تنها به عنوان وام دهنده به ناشر اوراق هستند که در ازای آن بهره دریافت می‌کنند و در زمان سررسید، اصل سرمایه خود را دریافتت می‌کنند.

در صورتی که در کشورهای خارجی این اوراق به عنوان یک ابزار بدهی میان‌مدت و بلندمدت برای تأمین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها است اما بر اساس قوانین اسلامی، اوراق قرضه در ایران منتشر نمی‌شود

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این اوراق و نوع اسلامی و رایج آن در ایران، می‌توانید مقاله «اوراق مرابحه چیست» را مطالعه نمایید.

3. اوراق مشارکت:

به دلیل وجود قوانین اسلامی امکان انتشار اوراق قرضه در ایران وجود ندارد اما براساس موازین شریعت جایگزینی برای این اوراق در نظر گرفته شده است که اوراق مشارکت نام دارد. اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی معینی و برای دوره مشخص با هدف تأمین بخشی از منابع مالی موردنیاز طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی دولت، شهرداری، شرکت‌های دولتی و خصوصی منتشر شده و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های‌ یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌شوند. صادرکننده اوراق متعهد می‌شود که در تاریخ معین اصل پول و سود قطعی را پرداخت کند؛ و این سود تضمین شده مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت محسوب می‌گردد که به صورت علی‌الحساب به دارنده اوراق پرداخت می‌شود، بدین معنا که در سررسید نهایی و پس از پایان پروژه صادرکننده اوراق موظف است سود قطعی پروژه را محاسبه کند و درصورتی که سود قطعی پروژه، بیش از سود علی‌الحساب پرداختی به خریداران اوراق باشد، مابه‌التفاوت را نیز به آن‌ها پرداخت نماید.

شایان ذکر است که این اوراق قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه را دارد و بازدهی بدون ریسک را برای سرمایه گذاران به همراه دارد.

ب) مدیریت دارایی

سرمایه گذاری در بازار سرمایه نیازمند رصد مداوم بازار و ارزیابی عملکرد شرکت‌ها است که این موضوع نیازمند صرف زمان کافی از سوی سرمایه داران است. در صورتی که افراد تخصص و یا زمان لازم برای این ارزیابی نداشته باشند می‌توانند به شرکت‌هایی که تخصص لازم در این حوزه را دارند مراجعه کرده و مدیریت سرمایه و دارایی خود را به این متخصصان واگذار نمایند. شرکت‌های فعال در حوزه مدیریت دارایی دو ابزار پرکاربرد را در اختیار سرمایه گذاران قرار داده‌اند:

1. صندوق‌های سرمایه گذاری:

ورود به بازار سرمایه نیازمند دارا بودن دانش و تخصص است در غیر این صورت افراد ضررهای سنگینی را متحمل خواهند شد. یکی از بازار ثانویه فارکس ابزارهای مالی پرطرفدار برای افرادی که وقت و یا تخصص لازم را برای ورود مستقیم به بازار سرمایه را نداشته ولی تمایل به سرمایه گذاری در این حوزه را دارند، صندوق‌های سرمایه گذاری است. صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس با هدف تجمیع وجوه سرمایه‌گذاران اقدام به سرمایه گذاری در دارایی‌های مختلف از جمله سهام، اوراق مشارکت، ابزارهای بازار پول و … می‌کنند و سرمایه گذاران را از سود بازار سرمایه منتفع می‌گردانند.

2. سبدگردانی

این ابزار مختص کسانی است که دانش و یا زمان کافی برای ورود به بازار سرمایه را نداشته و از طرف دیگر نیز قصد بهره‌مندی از سود بازار سهام را نیز دارند. این گروه می‌توانند سرمایه‌شان را در اختیار سبدگردان قرار دهند تا او بهترین سرمایه‌گذاری را انجام دهد. در سبدگردانی بهترین ترکیب دارایی براساس میزان ریسک‌پذیری و استراتژی‌های سرمایه گذاری هر فرد انتخاب می‌شود و با پایش مداوم سبد مختص هر سرمایه‌گذار ارزش دارایی‌های وی را افزایش می‌دهند.

برای آشنایی بیشتر با این ابزار، مطالعه مقاله آنچه باید از سبدگردانی اختصاصی بدانیم به شما پیشنهاد می‌شود.

ج) ابزارهای ویژه مدیریت خطر

سرمایه‌گذاری همواره با ریسک همراه است بازار سرمایه نیز از این قاعده مستثنا نبوده و به دلیل نوسان‌های قیمتی موجود در بازار ریسک‌هایی را برای سرمایه گذار به همراه دارد. در حال حاضر ابزارهایی تحت عنوان ابزارهای مشتقه برای مقابله با ریسک‌ ناشی از نوسان قیمت ایجاد شده است. اطلاق مشتق به این ابزارها به دلیل آن است که ارزش آن‌ها از دارایی پایه مشتق می‌شود و وابسته به ارزش اوراق یا دارایی‌های مالی مانند دیگر اوراق بهادار یا دارایی های فیزیکی است و ارزش مستقلی ندارند.

مهم‌ترین ابزارهای مشتقه که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران وجود دارند، عبارت‌اند از:

1. قراردادهای اختیار معامله

اختیار معامله قراردادی مابین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد اختیار این را دارد (نه الزام و تعهد) که مقدار مشخصی از دارایی تعیین شده در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمانی مشخص بخرد و یا بفروشد.

فروشنده حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خریداری نکند یا نفروشد، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.

از قراردادهای اختیار معامله می‌توان به روش‌های مختلفی برای کسب سود در بازارهای صعودی و نزولی استفاده کرد. اصلی‌ترین استراتژی، استفاده از قرارداد اختیار معامله به ‌عنوان سرمایه کوچک و کسب سود بر اساس حرکت بازار است. همچنین این قراردادها می‌توانند به‌عنوان بیمه به‌صورت مختلف در سناریوهای معاملاتی مورد استفاده واقع شوند. قابلیت چندگانه فوق‌العاده اختیار معامله، تأثیر بسیار بزرگی در بازار نسبت به سرمایه‌گذاری‌های قدیمی داشته است.

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

الف –قرارداد اختیار خرید (Call Option)

دارنده این نوع اختیار معامله، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت مشخصی که بین طرفین توافق شده است، در دوره زمانی معینی بخرد.

ب – قرارداد اختیار فروش (Put Option)

این قرارداد به دارنده این اختیار را می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد.

در قرارداد اختیار معامله خریدار به امید افزایش قیمت دارایی قرارداد را خریداری می‌نماید و در قرارداد اختیار فروش خریدار پیش‌بینی می‌کند که قیمت دارایی در آینده کاهش خواهد یافت.

2. قراردادهای آتی

قرارداد آتی نوعی قرارداد حقوقی مالی میان خریدار و فروشنده بر روی یک دارایی پایه است که بر اساس آن فروشنده قرارداد آتی متعهد می‌شود که در زمان سررسید معین، به میزان تعیین شده در قرارداد، دارایی پایه را به خریدار تحویل دهد. این قرارداد برای پوشش ریسک در برابر تغییرات قیمت در آینده و کسب سود کاربرد دارد. این قرارداد بیشتر مورد توجه کشاورزان و تولیدکننده‌های کالاهای اساسی و شرکت‌های مصرف‌کننده کالاهای اساسی است.

فرض کنید یک طرف یک کشاورز تولیدکننده‌ گندم و طرف دیگر کارخانه تولیدی مواد غذایی است که گندم یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه مورد استفاده این کارخانه است. اگر با فرض آنکه قیمت گندم را عرضه و تقاضا در بازار تعیین کند در این صورت عدم اطمینان از قیمت آینده گندم کشاورز و شرکت تولیدی را با ریسک مواجه خواهد نمود. پس دو طرف برای کاهش ریسک خود تصمیم می‌گیرند برای چند ماه دیگر بر سر قیمتی توافقی با یکدیگر معامله کنند که این قرارداد را آتی می‌گویند. قراردادهای آتی به دلیل داشتن ویژگی­های اهرمی و دو طرفه بودن بازار مورد توجه بسیاری از فعالان بازار قرار گرفته است و از پرطرفدارترین ابزارهای مالی در بازارهای جهانی به شمار می‌آید؛ یعنی سرمایه گذار می‌تواند در مقابل سرمایه گذاری اندک بازدهی چند برابری کسب کند و یا حتی زیان چند برابری متحمل شود. به دلیل این ویژگی (خاصیت اهرمی) سرمایه گذاری در قراردادهای آتی مستلزم داشتن دانش سرمایه گذاری بالایی است.

بازار آتی ایران اولین بار با بازار آتی سکه شروع به فعالیت نموده است. هم‌اکنون قراردادهای آتی زعفران نیز در بازار آتی بورس معامله می‌شود و برنامه سازمان بورس بازگشایی قراردادهای آتی برای گندم، جو و سایر کالاهای اساسی است.

جمع‌بندی:

در طی سال‌های اخیر بازار سرمایه در هدایت مناسب منابع مالی به حوزه‌های مناسب و در نهایت رشد اقتصادی کشور پررنگ ظاهر شده است. این موضوع نشان‌دهنده وجود فرصت‌های مناسب برای توسعه ابزارهای بازار سرمایه و تنوع‌بخشی به این ابزارها است. اقتصاد هر کشوری ساختار ويژه خود را مى‌طلبد و بازار سرمايه در هر کشور نیز متناسب با ساختار اقتصادى آنجا شکل مى‌گيرد و نیاز به ابزارها و نهادهاى متناسب با خود است.

یکی از مهم‌ترین اهداف به کارگیری ابزارهای مالی در بورس، کاهش ریسک ناشی از نوسانات است. در این راستا کارشناسان بر این باورند که با شناخت ابزارهای مختلف مالی می‌توان همه افراد جامعه را که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند به نحوی به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تشویق کرد.

بازارهای مالی چیست؟ هر آنچه که نیاز است بدانیم!

اگر معامله پایاپای را موج اول اقتصاد و پیدایش پول را به عنوان موج دوم بپذیریم ، یقیناً بازارهای مالی موج سوم اقتصاد هستند که در آن ها معامله نه بر روی اشیاء و اموال قابل لمس بلکه بر روی مالکیت زمانی و ارزش آتی مواردی مانند ارز ، سهام شرکت ها و اوراق بهادار انجام می پذیرد.

در این مقاله در رابطه با بازارهای مالی صحبت می کنیم و متوجه می شویم که عملکرد این بازارها به چه صورتی است و ماهیت انواع بازارهای مالی و ساز و کار سرمایه گذاری در هر یک را مورد بررسی قرار می دهیم. همچنین به تاثیر وجود بازارهای مالی پی می بریم.

بازار مالی چیست؟

بازارهای مالی به طور کلی به هر نوع بازاری که در آن معامله اوراق بهادار انجام می پذیرد اطلاق می گردد. اوراق بهادار به بیانی ساده ، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل و انتقال است.

این اوراق دارای انواع مختلفی از جمله سهام عادی ، سهام ممتاز ، اختیار معامله ، اوراق مشارکت ، مشتقات ، صکوک ، سهام جایزه و حق تقدم می باشد که به عبارتی نوعی ارزش مالی را برای دارنده آن به بازار ثانویه فارکس همراه دارد.

از جمله بازار سهام ، بازار اوراق قرضه ، بازار کالا ، بازار فارکس ، بازار ارزهای دیجیتال ، بازار مشتقات و… از انواع بازارهای مالی می باشند. در حقیقت بازار های مالی برای عملکرد بهینه و روان اقتصاد حیاتی هستند.

زمانی که بازارهای مالی شکست بخورند اختلالات اقتصادی از جمله رکود و بیکاری می توانند منجر شوند.

شناخت بازارهای مالی

بازارهای مالی با ایجاد نقدینگی و تخصیص بهینه منابع برای کسب و کار ها ، نقش حیاتی در تسهیل عملکرد اقتصادها ایفا می کنند. بازارهای مالی تجارت دارایی های مالی را آسان تر می کنند.

بازارهای مالی با ایجاد محصولات اوراق بهادار سبب تامین سرمایه برای اشخاصی (اشخاص حقوقی) که به سرمایه برای رشد و عملکرد بهتر کسب و کار خود نیاز دارند می شود و از طرف دیگر سبب بازدهی برای کسانی (سرمایه گذارانی) می شود که وجوه اضافی دارند.

به بیانی دیگر وجوه اضافی از کسانی که قصد سرمایه گذاری دارند به کسانی که به آن وجوه برای کسب و کار خود نیاز دارند منتقل می شود که این امر سبب می شود هم سرمایه گذار به بازدهی مورد نظر خود برسد (البته در صورتی که با آگاهی کامل بر روی سهمی سرمایه گذاری کرده باشد) و هم تامین سرمایه شخص به اصطلاح قرض گیرنده انجام شود.

بازارهای مالی به شدت دارای شفافیت اطلاعات هستند تا اطمینان حاصل شود قیمت هایی که تعیین می شوند کارآمد ، مناسب و منصفانه باشند.

بازار اولیه و بازار ثانویه

بازار سهام که یکی از انواع بازارهای مالی است ، سرمایه گذاران را قادر می سازد تا سهام شرکت های سهامی عام را خریداری کنند یا به فروش برسانند.

بازار اولیه درواقع بازاری است که در آن سهامی که برای اولین بار منتشر می شود قابل خریداری است که به آن عرضه اولیه یا عرضه اولیه عمومی نیز گفته می شود.

بازار ثانویه بازاری است که سهامداران یا مالکین اوراق بهادار به معامله یا خرید و فروش سهامی که مالک آن هستند می پردازند.

قیمت اوراق بهادار معامله شده در بازارهای مالی ممکن است لزوماً ارزش ذاتی واقعی آنها را منعکس نکند.

انواع بازارهای مالی

بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام شاید فراگیرترین نوع بازارهای مالی باشد. بازار سهام مکانی است که سهام شرکت های مختلف پذیرفته شده ، در آن لیست می شوند و معامله گران و سرمایه گذاران می توانند به خرید و فروش آن بپردازند.

این بازار توسط شرکت ها و سازمان ها جهت تامین سرمایه استفاده می شود و همانطور که ذکر شد ، عرضه اولیه سهام در بازار اولیه و خرید و فروش سهامی که قبلاً خریداری شده در بازار ثانویه انجام می پذیرد.

سهام شرکت ها ممکن است در بورس یا فرابورس فهرست شود. معاملات سهام نقش مهمی برای سنجش سلامت کلی اقتصاد و همچنین تامین سود سرمایه و در آمد سود سهام برای سرمایه گذاران ایفا می کنند.

شرکت کنندگان بازار

شرکت کنندگان در بازار سهام شامل سرمایه گذاران و معامله گران (خرد و نهادی) ، بازار سازان (متخصصانی هستند که نقدینگی را حفظ و بازارهای دو طرفه را ایجاد می کنند) و کارگزاری ها (اشخاص حقوقی هستند که موجب تسهیل روند خرید و فروش بین معامله گران می شوند.)

بازار خارج از بورس (Over The Counter Market)

بازار خارج از بورس (OTC) بازاری غیر متمرکز است به این معنی که مکان فیزیکی برای آن وجود ندارد و معاملات به صورت الکترونیکی انجام می شود که در آن فعالان بازار اوراق بهادار مستقیماً و بدون وجود کارگزار معامله می کنند.

در بازار خارج از بورس یا به بیانی دیگر فرابورس ، شرکت های کوچک تر یا شرکت هایی که ریسک بالاتری دارا هستند و معیارهای فهرست بندی بورس را ندارند لیست می شوند اما بیشتر معاملات سهام از طریق بورس انجام می شود.

به طور کلی بازار های خارج از بورس یا فرابورس از نقدینگی و شفافیت کمتری برخوردار هستند.

بازار اوراق قرضه

اوراق قرضه ، اوراق بهاداری است که سرمایه گذار پول خود را برای مدت مشخصی و با نرخ بهره از پیش تعیین شده به شخص حقوقی یا نهادی (دولتی یا شرکتی) قرض می دهد و در مقابل قرض گیرنده متعهد می شود تا وجه مورد نظر را طبق همان زمان مشخص شده و با سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید.

این اوراق می تواند توسط شرکت ها ، شهرداری ها ، دولت ها جهت تامین سرمایه پروژه ها منتشر شود. بازار اوراق قرضه بازار بدهی ، اعتبار یا درآمد ثابت نیز نامیده می شود.

بازار پول

به طور کل بازار پول ، بازاری است که در آن معامله گران به داد و ستد پول یا دیگر دارایی های مالی مشابه پول می پردازند که سر رسید آن ها کمتر از یک سال می باشد که دارای درجه ایمنی بالا ، نقدینگی و ارزش اسمی زیاد است.

تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که واحدهای اقتصادی و بنگاه های تجاری به سرعت به نقدینگی مطلوب خود برسند.

بازار پول مکان فیزیکی و جغرافیایی خاصی ندارد و بانک ها ، موسسات اعتباری و هر مکانی که در آن داد و ستد ابزارهای مالی مربوط به این بازار در آن انجام می گیرد به عنوان بازار پول در نظر گرفته می شود.

بازار پول به دلیل خاصیت نقدشوندگی بالا مکانی امن برای نگه داری پول به شما می آید اما با ریسک هایی هم همراه است که مهم ترین ریسک ، تورم می باشد.

بازارهای مشتقه

مشتقه درواقع قراردادی است بین دو یا چند نفر که ارزش آن بر اساس یک دارایی مالی (مانند اوراق بهادار) یا مجموعه ای از دارایی ها تعیین می شود.

اوراق مشتقه ، اوراق بهادار ثانویه ای است که ارزش آن بر اساس اوراق بهادار اولیه که به آن مرتبط است مشخص می شود.

یک مشتق به خودی خود بی ارزش است. اوراق مشتقه بجای معامله مستقیم ، از طریق قرار داد های آتی و اختیار و سایر محصولات پیشرفته مالی معامله می شود.

به عبارتی دیگر اوراق مشتقه ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق قرضه ، ارزها ، نرخ های بهره و… به دست می آورد.

“در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.”

بازار کالا

بازار کالا مکانی است که تولید کنندگان و مصرف کنندگان در آن به مبادله کالاهای فیزیکی مانند محصولات انرژی (نفت ، گاز و…) ، محصولات کشاورزی (ذرت ، سویا و…) ، فلزات گرانبها (طلا ، پلاتین ، و…) یا کالاهای نرم (پنبه ، شکر و…) می پردازند.

بازار فارکس

بازار فارکس بازاری است که در آن معامله گران می توانند خرید ، فروش و سفته بازی بین ارزها را انجام دهند. بازار فارکس نقد شونده ترین بازار جهان است.

این بازار بازاری دو طرفه است به این معنی که معامله گر هم از خرید و هم از فروش می تواند کسب سود کند.

بازار فارکس بازاری 24 ساعته است و فقط در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل می باشد. در بازار فارکس (بازار ارز) بیش از 5 تریلیون دلار در روز معامله انجام می شود.

بازار فارکس نیز بازاری غیر متمرکز است و متشکل از شبکه ای جهانی از کامپیوتر ها و کارگزاران از سراسر جهان است.

شرکت کنندگان و معامله گران بازار فارکس شامل بانک های مرکزی کشورها ، موسسات مالی و سرمایه گذاری بزرگ ، شرکت های تجاری ، شرکت های مدیریت سرمایه گذاری ، صندوق های تامینی ،کارگزاران و سرمایه گذاران خرد می باشند.

بازار ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال نوعی دارایی دیجیتال غیر متمرکز مبتنی بر فناوری بلاکچین است. برای معامله و سرمایه گذاری بر روی این ارزهای رمزنگاری شده می توان از طریق صرافی های رمزنگاری اقدام کرد که این صرافی ها خود به دو نوع متمرکز و غیر متمرکز تقسیم می شوند که اکثر آن ها متمرکز می باشند.

بازار ارزهای دیجیتال ، همانند بازار فاکس ، بازاری دو طرفه و 24 ساعته است با این تفاوت که حتی در روز های شنبه و یکشنبه تعطیل نمی باشد و معاملات جاری است.

چرا بازارهای مالی مهم هستند؟

تخصیص موثر سرمایه بدون بازار های مالی بسیار سخت می باشد ، و فعالیت های اقتصادی مانند تجارت ، سرمایه گذاری و فرصت های رشد به شدت کاهش می یابد.

کلام آخر

در این مقاله با ماهیت بازارهای مالی و انواع آن آشنا شدیم. قطعاً بازارهای مالی یکی از مهم ترین ارکان اقتصاد به شمار می آیند که وجودشان بسیار ضروری می باشد.

بازارهای مالی دارای ریسک های متنوع و خاصی می باشند و برای سرمایه گذاری در آن ها باید علم مالی و دانش تحلیل را دارا بود یا حتی الامکان از یک متخصص در این امر کمک گرفت.

دانشگاه فردوسی مشهد

رادیو کارآفرینی آموزشی ۷ – کارآفرینی به مثابه زندگی

رادیو کارآفرینی | کارآفرینی به مثابه زندگی؛ جاری سازی الگوی تفکر و رفتار کارآفرینانه در زندگی امروزی فایل صوتی این قسمت از رادیو کارآفرینی، مربوط به وبینار کارآفرینی به مثابه زندگی؛ جاری سازی الگو تفکر و رفتار کارآفرینانه در زندگی امروزی است که به دعوت استاد گرانقدر جناب آقای دکتر […]

مشاهده فیلم وبینار کارآفرینی به مثابه زندگی علی خادم الرضا

مشاهده فیلم وبینار کارآفرینی به مثابه زندگی؛ جاری سازی الگو تفکر و رفتار کارآفرینانه در زندگی امروزی به دعوت استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مسعود خودش سلیقه استاد تمام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، چهارشنبه اول دیماه وبیناری با موضوع کارآفرینی به مثابه زندگی ارائه دادم. در […]

دسته بندی‌ مقالات سایت

(۸۲) (۱۰) (۵) (۸) (۱۴) (۲۸) (۱) (۱۵) (۲) (۴۹) (۱۲۱) (۷۱) (۵۱) (۴۴) (۱۲) (۴) (۵) (۷) (۳) (۴۴) (۹۳)

آخرین مقالات وبسایت

• عوامل اثرگذار بر سرعت پذیرش محصول جدید در بازار جولای 9, 2022
• مدل الماس پورتر در صنعت آموزش کسب و کار ایران ژوئن 25, 2022
• مراحل پذیرش محصول جدید در بازار ژوئن 11, 2022
• شاخص های مدیریت استراتژیک | محدودیت های مدیریت استراتژیک می 28, 2022
• آمیخته محصول در بازاریابی می 14, 2022
• تغییر یا ثبات؟ مسئله اینست! الگوی برخورد مدیریت کارآفرینانه با محیط پیچیده و دارای عدم قطعیت می 7, 2022

محتوای آموزشی انحصاری در عضویت ویژه کارآفرینی کوانتومی

رادیو کارآفرینی | آموزش ها و گفتگوها با کارآفرینان و متخصصان کسب و کار | علی خادم الرضا مدرس و مشاور کارآفرینی و توسعه کسب و کار DBA کارآفرینی دانشگاه تهران