۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی

مدیریت ریسک

تحولات عمده در محیط کسب و کار، مثل جهانی شدن کسب و کار و سرعت بالای تغییرات در فناوری، باعث افزایش رقابت و دشواری مدیریت در سازمانها گردیده است. شرکت ICS به سازمان ها آموزش و مشاوره می دهد تا مدیریت و کارکنان سازمانها در محیط کسب و کار امروز، توانایی برخورد با روابط درونی و وابستگی های مبهم تکنولوژیک ، داده ها، وظایف، فعالیتها، فرایندها و افراد را دارا باشند.

در چنین محیط پیچیده ای سازمانها نیازمند مدیرانی هستند که این پیچیدگی ذاتی را در زمان تصمیم گیری لحاظ و تفکیک کنند. مدیریت ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی ریسک مؤثر که بر مبنای یک اصول مفهومی معتبر قرار دارد، بخش مهمی از این فرایند تصمیم گیری را تشکیل می دهد.

مدیریت ریسک
به‌طور کلی، مدیریت ریسک فرایند سنجش یا ارزیابی ریسک و سپس طرح استراتژی‌هایی برای مدیریت ریسک است. در مجموع، استراتژی‌های به‌کار رفته شامل: انتقال ریسک ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی به بخشهای دیگر، اجتناب از ریسک، کاهش اثرات منفی ریسک، و پذیرش قسمتی یا تمامی پیامدهای یک ریسک خاص هستند.

مدیریت ریسک مالی متمرکز بر ریسک‌هایی است که می تواند استفاده از ابزار مالی و تجاری را مدیریت کند. مدیریت ریسک ناملموس، متمرکز بر ریسک‌های مربوط به سرمایه انسانی، مثل ریسک دانش، ریسک روابط و ریسک فرایندهای عملیاتی است. بدون توجه به نوع مدیریت ریسک، تمامی شرکتهای بزرگ دارای تیم‌های مدیریت ریسک هستند و شرکتها و گروه‌های کوچک به‌صورت غیر رسمی، در صَورت عدم وجود نوع رسمی آن، مدیریت ریسک را مورد استفاده قرار می دهند.
در مدیریت ریسک مطلوب، یک فرایند اولویت بندی منظور گردیده که بدان طریق ریسک‌هایی با بیشترین زیان دهی و بالاترین احتمال وقوع در ابتدا و ریسک هایی با احتمال وقوع کمتر و زیان دهی پایین تر در ادامه مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. در عمل، این فرایند ممکن است خیلی مشکل باشد و همچنین در اغلب اوقات ایجاد توازن میان ریسک‌هایی که احتمال وقوع شان بالا و زیاندهی شان پایین و ریسک‌هایی که احتمال وقوع شان پایین و زیاندهی شان بالاست، ممکن است به‌طور مناسبی مورد رسیدگی قرار نگیرند.

مدیریت ریسک ناملموس، یک نوع جدید از ریسک را معرفی می کند، ریسکی که احتمال وقوع اش ۱۰۰ درصد است، ولی در سازمانها به‌خاطر فقدان توانایی تشخیص، نادیده گرفته می شود. برای مثال ریسک دانش، زمانی رخ می دهد که دانش دارای ضعف و نقص به‌کار برده شود. ریسک روابط، زمانی رخ می دهد که همکاری بی‌اثر و نتیجه ای اتفاق افتد. ریسک فرایند عملیاتی، زمانی رخ می دهد که عملیات بی‌ثمری اتفاق افتد. این ریسک ها به‌صورت مستقیم بهره وری دانش کارکنان را کاهش داده، و باعث نزول مقرون به صرفه بودن از نظر اقتصادی، سودآوری، خدمات، کیفیت، شهرت، ارزش برند و کیفیت درآمد می‌شود.

پارادایم مدیریت ریسک
شرکت ICS پارادایم یا الگوی ریسک را با * شناسایی ریسک ها؛* تحلیل؛ * برنامه ریزی؛ * پیگیری؛ و کنترل ریسک ، آموزش و مدیریت می نماید.
وظایف پیوسته در مدیریت ریسک: هر ریسکی به‌طور طبیعی این وظایف را به‌طور متوالی طی می‌کند، ولی فعالیتها به‌صورت پیوسته، همزمان (مثلاً ریسک‌هایی پیگیری می شوند در حالی‌که به موازاتش ریسک‌های جدیدی شناسایی و تحلیل می شوند)، و تکراری (مثلاً برنامه کاهنده ای برای یک ریسک ممکن است برای ریسک دیگری مفید باشد) در سرتا سر چرخه حیات یک مأموریت اتفاق می افتند.
* شناسایی: جستجو و مکان یابی ریسک‌ها، قبل از مشکل ساز شدن آنها.
* تحلیل: تبدیل داده های ریسک به اطلاعات تصمیم گیری. ارزیابی میزان اثر، احتمال وقوع ومحدوده زمانی ریسک‌ها و طبقه بندی و اولویت بندی ریسک‌ها.
* برنامه ریزی: ترجمه اطلاعات ریسک به تصمیم ها و فعالیتها (هم حال و هم آینده) و به‌کارگیری آن فعالیتها.
* پیگیری: بررسی شاخصهای ریسک و فعالیتهای کاهنده.
* کنترل: اصلاح انحرافات نسبت به برنامه های کاهنده ریسک.
* ارتباطات: اطلاعات و بازخورهای بیرونی و درونی از فعالیتهای ریسک، ریسک‌های موجود و ریسک‌های پدید آمده فراهم می‌سازد.

استراتژی‌های مدیریت ریسک
وقتی که ریسک‌ها شناسایی و ارزیابی شدند، تمامی تکنیک‌های مدیریتریسک در یک یا چند طبقه از چهار طبقه اصلی قرار می گیرند:
* انتقال
* اجتناب
* کاهش (یا تسکین)
* پذیرش (یا نگهداری)
استفاده مطلوب از این استراتژی‌ها شاید امکان پذیر نباشد. بعضی از آنها ممکن است مستلزم بده بستانهایی باشد که برای فرد یا سازمانی که در زمینه مدیریت ریسک تصمیم گیری می کند، قابل قبول نباشد.
اجتناب از ریسک: استراتژی اجتناب، یعنی انجام ندادن فعالیتی که باعث ریسک می‌شود. به‌عنوان مثال ممکن است که یک دارایی خریداری نگردد یا ورود به یک کسب و کار مورد چشم پوشی قرار گیرد، تا از مشکلات و دردسرهای آنها اجتناب شود. مثال دیگر در این زمینه، پرواز نکردن هواپیماست، تا از ریسک سرقت آن اجتناب شود. استراتژی اجتناب به‌نظر می رسد راه حلی برای تمامی ریسکهاست، ولی اجتناب از ریسک همچنین به معنی زیاندهی در مورد سودآوریهای بالقوه ای است که امکان دارد به‌واسطه پذیرش آن ریسک حاصل شود. داخل نشدن به یک بازار به منظور اجتناب از ریسک، همچنین احتمال کسب سودآوری را ضایع می کند.
کاهش ریسک: استراتژی کاهش، یعنی به‌کارگیری شیوه هایی که باعث کاهش شدت زیان می شود. به‌عنوان مثال می توان به کپسول های آتش نشانی که برای فرونشاندن آتش طراحی گردیده اند، اشاره کرد که ریسک زیان ناشی از آتش را کاهش می دهد. این شیوه ممکن است باعث زیانهای بیشتری بواسط? خسارات ناشی از آب شود و در نتیجه امکان دارد که مناسب نباشد. سیستم هالوژنی جلوگیری کننده از آتش ممکن است آن ریسک را کاهش دهد، ولی هزینه آن امکان دارد، به‌عنوان یک عامل بازدارنده از انتخاب آن استراتژی جلوگیری کند.
پذیرش ریسک: استراتژی پذیرش، یعنی قبول زیان وقتی که آن رخ می دهد. در واقع خود-تضمینی یا تضمین شخصی در این طبقه جای می گیرد. پذیرش ریسک یک استراتژی قابل قبول برای ریسک‌های کوچک است که هزینه حفاظت در مقابل ریسک ممکن است از نظر زمانی بیشتر از کلیه زیانهای حاصله باشد. کلیه ریسک‌هایی که قابل اجتناب و انتقال نیستند، ضرورتاً قابل پذیرش هستند. اینها شامل ریسک‌هایی می شود که خیلی بزرگ هستند که یا محافظت در مقابل آن امکان پذیر نیست یا پرداخت هزینه بیمه آن شاید عملی نباشد. در این زمینه، جنگ به‌خاطر ویژگیهایش و عدم وجود تضمین نسبت به ریسک‌هایش، مثالی مناسبی است. همچنین هر مقداری از زیاندهی بالقوه علاوه بر مقدار تضمین شده، ریسک پذیرفته شده محسوب می شود. همچنین ممکن است این حالت قابل قبول باشد در صورتی که امکان تحقق زیانهای سنگین، کم باشد یا هزینه بیمه کردن برای مقدار پوشش بیشتر، خیلی زیاد باشد به‌طوری که مانع بزرگی برای اهداف سازمانی ایجاد کند.

انتقال ریسک: استراتژی انتقال، یعنی موجب شدن اینکه بخش دیگری ریسک را قبول کند، معمولاً بوسیله بستن قرارداد یا انجام اقدامات احتیاطی. بیمه کردن، یک نوع از استراتژی های انتقال ریسک با استفاده از بستن قرار داد است. در موارد دیگر این امر بواسطه قراردادهای کلامی انجام می گیرد که ریسک را به بخشهای دیگر بدون پرداختی بابت حق بیمه، انتقال می دهد. معمولاً بار مسئولیت در میان سازندگان ساختمان یا دیگر سازندگان بدین صورت انتقال می یابد. از سوی دیگر، استفاده از وضعیتهای تعدیل کننده در سرمایه‌گذاریهای مالی، یک نمونه از چگونگی انجام اقدامات احتیاطی توسط شرکتها، به منظور مدیریت ریسک از نظر مالی است.
بعضی از روشهای مدیریت نمودن ریسک، در تمامی طبقات جای می گیرند. پذیرش جمعی ریسک از لحاظ فنی یعنی تحمل ریسک توسط گروه، ولی توزیع آن در کل گروه، یعنی انتقال ریسک در میان افراد عضو در گروه. که این وضعیت متفاوت از بیمه سنتی است، که در آن هیچ حق بیمه ای پیشاپیش میان اعضای گروه مبادله نمی‌شود، ولی در عوض زیان حاصله به حساب تمام اعضای گروه گذاشته می شود.

۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی

1-تجزیه و تحلیل و مدیریت ریسک بانکی
1-1- مقدمه : تغییرات محیطی بانک
1-2- پذیرش ریسک از سوی بانک
1-3- راهبری شرکتی
1-4- تحلیل مبتنی بر ریسک بانکها
1-5- ابزارهای تحلیلی ارایه شده

2-مباحثی در بررسی مبتنی بر ریسک بانکها
2-1- مقدمه : چرا بانکها تحلیل می شوند؟
2-2- بانکها درنقش تهیه کنندگان اطلاعات مالی
2-3- چارچوبی برای توسعه بخش مالی
2-4- نگرشی اجمالی به کل سیستم مالی
2-5- افشا و شفافیت اطلاعات مالی بانک : پیش نیازی برای تحلیلهای مبتنی بر ریسک

2- اعضای کلیدی راهبردی شرکتی و فرآیند مدیریت ریسک
3-1- مقدمه: اصول حاکم بر راهبری شرکتی
3-2- مقررات گذاران : تدوین چارچوبی برای راهبری شرکتی و مدیریت ریسک
3-3- مقامات نظارتی: پایش مدیریت ریسک
3-4- سهامداران : تعیین سیاست گذاران شایسته
3-5- هیأت مدیره : مسئول نهایی امور بانک
3-6- مدیریت مسئولیت در برابر عملیات بانک و اجرای خط مشی های مدیریت ریسک .
3-7- کمیته حسابرسی و حسابرسان داخلی : ادامه راه هیأت مدیره در مدیریت ریسک بانک
3-8- حسابرسان مستقل: بازاریابی رویکرد سنتی حسابرسی بانک
3-9- نقش جامعه
4- ساختار ترازنامه و مدیریت آن
4-1- مقدمه: ترکیب ترازنامه
4-2- ساختار داراییها : رشد و تغییرات
4-3- ساختار بدهیها: رشد و تغییرات
4-4- رشدکلی اقلام داخل و خارج از ترازنامه
4-5- مدیریت مؤثر ریسک

5- سودآوری
5-1- مقدمه: اهمیت بانکهای سودآور
5-2- ترکیب صورتحساب سود و زیان
5-3- ساختار درآمد و کیفیت سود
5-4- شاخصهای سودآوری
5-5- تحلیل نسبت به سودآوری

6-کفایت سرمایه
6-1- مقدمه : ویژگی و کاربرد سرمایه
6-2- اجزای تشکیل دهنده سرمایه پایه ( روش شناسی رایج )
6-3- پوشش عناصر ریسک بوسیله اجزای سرمایه ( روش شناسی رایج)
6-4- موافقتنامه شماره دو پازل : تغییرات پیشنهادی برای تعیین کفایت سرمایه
6-5- اجرای موافقتنامه پازل
6-6- ارزیابی اطلاعات مدیریت با توجه به کفایت سرمایه

7- مدیریت ریسک اعتباری
7-1- مقدمه : اجزای ریسک اعتباری
7-2- مدیریت پرتفوی اعتباری
7-3- بررسی وظایف و عملیات اعطای وام
7-4- بررسی کیفیت پرتفوی اعتباری
7-5- پرتفوی وامهای سررسید شده ( غیر جاری غیر عملیاتی )
7-6- خط مشی های مدیریت ریسک اعتباری
7-7- خط مشی هایی برای محدود یا کاهش ریسک اعتباری
7-8- طبقه بندی داراییها
7-9- روش ذخیره گیری مطالبات مشکوک الوصول

8- مدیریت ریسک نقدینگی
8-1- مقدمه: نیاز به نقدینگی
8-2- خط مشی های مدیریت نقدینگی
8-3- محیط مقرراتی
8-4- ساختار تامین مالی : سپرده ها و استفراض از بازار
8-5- ساختار سررسیدها و عدم تطابق زمانی وجوه
8-6- تمرکز سپرده ها و ناپایداری در تآمین مالی
8-7- روشهای مدیریت ریسک نقدینگی

9- تشکیلات خزانه داری و مدیریت ریسک
9-1- مقدمه : رئوس کلی وظایف خزانه داری
9-2- تدوین چارچوب خطی مشی ها ی کلی
9-3- عملیات بازار
9-4- تحلیل ریسک و رعایت
9-5- عملیات خزانه داری
9-6- راهبری شرکتی وارزیابی ریسک عملیاتی

10- مدیریت پرتفوی سرمایه گذاری ( همراه با ) نقدینگی پایدار
10-1- ماهیت پرتفوی سرمایه گذاری با نقدینگی پایدار
10-2- خط مشی سرمایه گذاری
10-3- ابزارهای مناسب
10-4- ریسک اعتباری
10-5- ریسک بازار
10-6- پرتفوی مبنا
10-7- مدیریت فعال
10-9- مدیریت ریسک و بودجه ریسک

11- مدیریت ریسک بازار و معاملات اختصاصی
11-1- مقدمه: ویژگی های ریسک بازار
11-2- خط مشی های مدیریت ریسک پرتفوی
11-3- مجموع اطلاعات معاملات و مدییت فعالیتهای معاملاتی
11-4- اندازه گیری ریسک بازار
11-5- ارزش در معرض ریسک
11-6- سنجش حساسیت

12- مدیریت ریسک نرخ بهره
12-1- مقدمه: منشاء ریسک نرخ بهره
12-2- مسئولیتهای مدیریت ریسک
12-3- مدلهایی برای مدیریت ریسک نرخ بهره
12-4- تآثیر تغییر در پیش بنی منحنی بازده

13- مدیریت ریسک ارز
13-1- مقدمه: منشاء و عوامل ریسک ارز
13-2- خط مشی های مدیریت ریسک ارز
13-3- پذیرش ریسک ارز و استراتژی تجاری
13-4- مدیریت ریسک ارز و کفایت سرمایه

14- شفافیت در صورتهای مالی بانکها
14-1- مقدمه: اهمیت اطلاعات مفید
14-2- شفافیت و پاسخگویی
14-3- شفافیت در صورتهای مالی
14-4- افشاء در صورتهای مالی بانک
14-5- ایراد موجود در رویه های حسابداری بانک

15- رابطه تحلیل ریسک و نظارت بانکی
15-1- مقدمه: فرآیند نظارت بر بانکها
15-2- فرآیند بررسی تحلیلی
15-3- ریسکهای بانکی و پاسخگویی مقامات نظارتی و مقررات گذاران
15-4- فرآیند نظارت
15-5- نظارت یکپارچه ( تلفیقی )
15-6- همکاری ناظران با حسابرسان داخلی و مستقل

پیوست ها
واژه نامه ( فارسی به انگلیسی)
واژه نامه ( انگلیسی به فارسی )
اصطلاحات تخصصی

۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی

علی فرهادی محلی؛ مرتضی موسی خانی؛ مجتبی طبری

مدیریت و سازمان(اخلاق و مسئولیت اجتماعی، رهبری و تحول سازمانی، عملکرد سازمانی، ریسک، مدیریت منابع سازمانی، سطوح تحلیل سازمانی، بلوغ سازمانی، آسیب­‌شناسی سازمانی، نظام اداری، . . . )

توسعه مدلی برای ارزیابی ریسک پروژه‏های ساخت مبتنی بر تئوری مجموعه اعداد راف

علیرضا شهرکی؛ فاطمه جمالی مقدم

فناوری(سیستم اطلاعاتی مدیریت، مدیریت دانش، برون سپاری، سیاستگذاری فناوری، انتقال فناوری، اکوسیستم فناوری، تجاری‌سازی فناوری، فناوری‌های پیشرفته، . . . )

تبیین عوامل موثر بر تولید علمی (مورد مطالعه: دانشگاه مازندران)

نادر رازقی؛ مریم قائدی

مدیریت تولید و عملیات (برنامه‌­ریزی تولید، چابکی، پایداری، ناب، سبز، برون­‌سپاری، زنجیره تأمین، زنجیره ارزش، کیفیت، بهره وری، صنعت چهار و ابعاد آن، . . .)

توسعه مدلی جهت ارزیابی یکپارچگی استراتژیک زتجیره تامین ایران خودرو با رویکرد خلق ارزش

سلیمان ایرانزاده؛ الهام سرایی نیا

فناوری(سیستم اطلاعاتی مدیریت، مدیریت دانش، برون سپاری، سیاستگذاری فناوری، انتقال فناوری، اکوسیستم فناوری، تجاری‌سازی فناوری، فناوری‌های پیشرفته، . . . )

مدلسازی ساختاری تفسیری راه کارهای پذیرش مدیریت دانش در زنجیره تأمین صنایع چینی‌آلات بهداشتی

مهناز همتی نوعدوست گیلانی؛ آسیه معتمدفرد

نوآوری(سیاست‌های نوآوری، ظرفیت نوآوری، اکوسیستم نوآوری، نظام نوآوری، تحقیق و توسعه، . . . .)

ارائه مدلی برای استقرار سیستم تولید پایدار در صنعت قطعات پلاستیک خودرو: رویکردی تلفیقی از فراترکیب و مدلسازی ساختاری تفسیری

عبدالحمید صفایی قادیکلایی؛ محمد اسلم حسین بر

مدیریت و سازمان(اخلاق و مسئولیت اجتماعی، رهبری و تحول سازمانی، عملکرد سازمانی، ریسک، مدیریت منابع سازمانی، سطوح تحلیل سازمانی، بلوغ سازمانی، آسیب­‌شناسی سازمانی، نظام اداری، . . . )

شناسایی گوناگونی ارزش‎های کاری مبتنی بر تفاوت نسل‎ها در محل‎کار

عباسعلی رستگار؛ مراد مسافری قمی؛ حمیدرضا یزدانی؛ دکتر عادل آذر؛ حسین دامغانیان

۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی

مدیریت ریسک

ریسک به مفهوم عدم قطعیتی که اهداف، ماموریت ها و برنامه های سازمان را تحت تاثیر قرارداده و موجب انحراف، مغایرت یا شکست در اهداف می گردد، تعریف می شود. فرآیند مدیریت ریسک، فرآیندی است که طی آن ریسک ها مورد شناسایی، ارزیابی و تحلیل قرار گرفته و اقدامات لازم جهت کاهش تاثیرات منفی آن به عمل می آید.

طبق روش اجرایی مدیریت ریسک جامع، کمیته مدیریت ریسک شرکت پایندان تشکیل و بر اساس ساختار شکست ریسک (Risk Breakdown Structure) ، در پنج حوزه:

ریسک های استراتژیک

ریسک های مالی

ریسک های عملیاتی و اجرایی

ریسک های اقتصادی

ریسک های اجتماعی، اعتباری، سیاسی، حقوقی، قانونی و قراردادی

به شناسایی، ارزیابی، برنامه ریزی پاسخ و کنترل و نظارت پرداخته است. این کمیته با تعیین ۲۰ زیر فصل برای ۵ حوزه یاد شده، برنامه ریزی پاسخگویی به ریسک ها را برای کلیه فعالیت های شرکت به گونه تنظیم می نمایند که در صورت وقوع رخداد کمترین میزان اثرگذاری منفی را در عملکرد پایندان در برداشته باشد.

تعریف فرآیند مدیریت ریسک سازمانی

تمام سازمان ها با عدم قطعیت مواجه اند و چالش مهم مدیران آن است که بتوانند محاسبه نمایند چه مقدار از پذیرش عدم قطعیت ها، برای ارزش آفرینی برای سهام داران و ذینفعان دیگر، قابل قبول است و استراتژی مناسب برای پاسخ به هر یک از عدم قطعیت های فضای کسب و کار کدام است. فرآیند مدیریت ریسک سازمانی به مدیران کمک خواهد کرد تا ریسک های ناشی از عدم قطعیت را شناسایی و ارزیابی نموده و آن را با ارزش آفرینی برای ذینفعان، منطبق سازند. فرآیند مدیریت ریسک سازمانی یکی از فرآیندهای اصلی سازمان است که مالک آن هیات مدیره سازمان خواهد بود و توسط کلیه کارکنان مخصوصا مدیران در لایه های مختلف سازمان جاری می گردد. این فرآیند معمولا در مرحله تحلیل های استراتژیک سازمان انجام می گردد و کلید اصلی موفقیت در آن، همسویی و یکپارچگی آن با استراتژی های کسب و کار است.

عامل مهم در ایجاد امکان بهره برداری از منافع حداکثری مدیریت ریسک سازمانی، ایجاد نگرش ریسک گرایی در فرهنگ سازمانی است، به گونه ای که تحلیل و مواجهه با عدم قطعیت های فضای کسب و کار، به عنوان یکی از رویکردهای مستمر و همیشگی مدیران به حساب آید. عدم قطعیت های فضای کسب و کار می تواند پیامدهای مثبت و منفی برای سازمان به همراه داشته باشد و هنر رهبری کسب و کار نیز استفاده حداکثری از پیامدهای مثبت فضای کسب و کار (فرصت ها) و مواجهه مناسب با پیامدهای منفی آن است، پس ریسک های ناشی از عدم قطعیت ها نیز می تواند تاثیرات مثبت و منفی برای سازمان به همراه داشته باشد.

از این رو، تحلیل های مدیریت ریسک سازمانی، مشابهت زیادی با تحلیل های محیطی و داخلی استراتژیک دارد که البته توانسته است، ضعف های آن نوع تحلیل را تا حدود زیادی پوشش داده و از این رو، توجه مدیران کسب و کار و پژوهشگران حوزه مدیریت را به خود جلب نماید.

تعریف ریسک سازمانی: ریسک میزان احتمالی است که یک واقعه ناشی از عدم قطعیت های فضای کسب و کار اتفاق افتاده و دستیابی سازمان به استراتژی هایش را تحت تاثیر قرار دهد. در بعضی از منابع، جنبه های منفی واقعه ها به عنوان ریسک و جنبه های مثبت آن به عنوان فرصت(Opportunities) نام گذاری گردیده است.

ابعاد مدیریت ریسک سازمانی: پژوهشگران مدیریت کسب و کار، سه بعد را برای مدیریت ریسک سازمانی در نظر گرفته اند، بعد اول حوزه هایی است که مدیریت ریسک برای آنها مصداق پیدا ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی می کند که شامل: استراتژی ها (Strategic)، عملیات (Operations )، گزارش گیری(Reporting) و اجابت قوانین و الزامات (Compliance) می گردد. مدیریت ریسک سازمانی در مراحل مختلف و لایه های مختلف مدیریتی سازمان، این ابعاد را پوشش می دهد.

بعد دوم که در محور عمودی نشان داده شده است، مراحل جاری سازی فرآیند مدیریت ریسک سازمانی است که شامل مواردی چون آماده سازی فضای داخلی، هدف گذاری، شناسایی وقایع، ارزیابی ریسک، بررسی روش مواجهه، فعالیت های کنترلی، اطلاع رسانی و پایش می گردد.

بعد سوم از فرآیند مدیریت ریسک سازمانی که در نمودار فوق نیز نشان داده شده است، واحدهای سازمانی است که مدیریت ریسک در آنها انجام خواهد شد. همان گونه که مشخص است، مدیریت ریسک سازمانی از لایه اول سازمان مادر (اصلی) تا لایه آخر واحدهای سازمانی مراکز کسب و کار مختلف کاربرد دارد. مدیریت ریسک سازمانی به تفکیک در این لایه ها انجام شده و نتایج آن در زیر فرآیندی به نام مدیریت سبد ریسک (Risk Portfolio Management) یکپارچه و همسو می گردد.

مراحل فرآیند مدیریت ریسک سازمانی

۱- آماده سازی فضای داخلی برای مدیریت ریسک:

این فعالیت با هدف ایجاد آمادگی و پذیرش برای جاری سازی فرآیند مدیریت ریسک در سازمان انجام می پذیرد این فعالیت سطح هوشیاری کارکنان را از انجام مدیریت ریسک در سازمان افزایش می دهد تا به عنوان پایه محکمی برای استقرار زیر فرآیندهای بعدی، به شمار آید. در این مرحله فلسفه مدیریت ریسک در سازمان و لزوم ریسک گرایی مدیران توسط مدیریت ارشد تبیین شده و الزمات حرفه ای و اخلاقی آن تدوین می گردد. در این مرحله آموزش های مدیریت ریسک برقرار شده و با انجام سازماندهی مناسب، اختیارات و پاسخگویی ها در این حوزه مشخص می گردد.

۲- هدف گذاری ریسک:

فرآیند مدیریت ریسک سازمانی با فرآیند مدیریت ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی استراتژیک در سازمان آمیخته است. از آنجا که حوزه های عدم قطعیت فضای کسب و کار سازمان ها بسیار گسترده است، تحلیل ریسک تمامی این حوزه ها نه ممکن است و نه مفید خواهد بود به همین دلیل مدیریت ریسک معمولا بر روی حوزه هایی انجام می گیرد که در تحلیل های استراتژیک سازمان اهمیت یافته اند، به عبارت دیگر مدیریت ریسک در یک مرحله به عنوان روشی برای شناسایی فرصت ها و تهدید های سازمان به عنوان یکی از زیر فرآیندهای مدیریت استراتژیک به کار می رود و در مرحله ای دیگر از فرآیند مدیریت استراتژیک، به عنوان ابزاری برای حصول اطمینان سازمان از دستیابی به استراتژی هایش به کار می رود.

از آنجا که مدیریت ریسک بر اساس تحلیل رویداد ها، شناسایی ریسک ها و تاثیرگذاری آنها انجام می گردد و به نوعی بر مبنای تحلیل های سناریو، پایه گذاری گردیده است، می تواند عمق بیشتری را برای تحلیل های محیطی و داخلی استراتژیک سازمان ایجاد نموده و دقت آنها را افزایش دهد.

مفهوم دیگری که از تلاقی فرآیندهای مدیریت ریسک سازمانی و مدیریت استراتژیک ایجاد می گردد، مفهوم تولرانس ریسک (Risk Tolerance) است. هر یک از اهداف کمی شده استراتژیک سازمان در محدوده ای قابل قبول است و اگر نتایج پایش میان دوره ای دستیابی به اهداف، نتیجه حاصل شده را در محدوده تولرانس اندازه گیری نماید، مدیران سازمان باید واکنش مناسبی را اتخاذ نمایند تا از تحقق هدف مربوطه، اطمینان حاصل گردد که این مواجهه در فرآیند مدیریت ریسک سازمانی برنامه ریزی و اجرا می گردد.

۳- شناسایی رویدادهای ریسک:

در واژگان مدیریت ریسک سازمانی، وقایع رخدادهایی هستند که از محیط و فضای داخلی سازمان نشات گرفته و دستیابی به اهداف استراتژیک را تحت تاثیر قرار می دهند، این تاثیرات در مواردی مثبت و در موارد دیگر منفی خواهد بود. در این مرحله مدیریت تحلیل گر ریسک، عدم قطعیت های محیط و داخل را بررسی و جمع آوری می نمایند فارغ از اینکه احتمال به وقوع پیوستن یا نحوه تاثیرگذاری آنها چگونه باشد.

دامنه این وقایع از حالات قابل مشاهده تا بسیار مبهم گسترده است و شناسایی این وقایع با تمرکز بر هدف گذاری های استراتژیک سازمان انجام می گردد. شناسایی وقایع کمک می کند تحلیل ریسک سازمانی حالت سناریو محور داشته باشد و پویایی تحلیل های ناشی از این خصوصیت منجر به دقت بیشتر بررسی های استراتژیک سازمان می گردد، چون ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی آنکه هر واقعه می تواند به شیوه های (سناریوهای) مختلف اثر کرده و دستیابی سازمان را به راهبردهایش تحت تاثیر قرار دهد.

حیطه هایی که وقایع می تواند از آنها نشات گیرد شامل مواردی چون وضعیت کلان اقتصادی، وضعیت طبیعی و زیست محیطی، اجتماع و سیاسی و تکنولوژیک ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی خواهد بود. در حالت پیشرفته، سازمان می تواند از الگوهای آینده پژوهی برای تحلیل ریسک وقایع استفاده نماید.

۴- ارزیابی ریسک:

ارزیابی ریسک به سازمان این امکان را می دهد تا دامنه و شدت اثر هر یک از مواقع محتمل الوقوع ناشی از عدم قطعیت فضای کسب و کار را بر دستیابی به استراتژی هایش تحلیل نماید. در اغلب روش ها، ارزیابی ریسک بر اساس دو مولفه احتمال وقوع (Like hood, Probability) و شدت (Impact, Severity) و معمولا بر اساس ترکیب روش های کمی و کیفی انجام می پذیرد. در این مرحله، بر اساس سناریو های مختلف تاثیر مثبت یا منفی وقایع بررسی شده و نتیجه ارزیابی ریسک با تلورانس در نظر گرفته شده برای اهداف استراتژیک به صورت تطبیقی مقایسه می گردد.

روش ها و الگوهای مختلفی مانند بهینه کاوی (Benchmarking)، مدل های احتمالی (Probabilistic Models)، مدل های غیر احتمالی (Non-Probabilistic Models) ، آنالیز حالت شکست و تاثیرات آن (FMEA) و … تدوین گردیده که در مرحله ارزیابی ریسک می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

۵- بررسی روش مواجهه:

مهمترین حلقه در زنجیره مدیریت ریسک سازمانی، تحلیل مناسب روش مواجهه با ریسک ها است. روش هایی که با انجام آنها سازمان اطمینان می باید اثرات مخرب وقوع مخاطرات ریسک کاهش یافته یا از بین برود و یا فرصت های ناشی از عدم قطعیت های فضای کسب و کار تحصیل گردد. روش های مواجهه با ریسک عموما به چهار دسته اجتناب، کاهش، انتقال و پذیرش دسته بندی می گردد.

۵-۱- مواجهه اجتناب: صرف نظر از فعالیت هایی که عامل بروز واقعه و ریسک های سناریو مربوطه می گردد یا صرف نظر کردن از اهداف استراتژیکی که از پذیرش یک ریسک خاص تحصیل می گردد. این مواجهه می تواند مربوط به کلیت سازمان، خط تولید یا منطقه جغرافیایی خاص گردد.

۵-۲- مواجهه کاهش: اتخاذ تصمیماتی به منظور انجام اقداماتی که منجر به کاهش احتمال وقوع یا شدت اثر ریسک ناشی از واقعه با یک سناریو خاص می گردد.

۵-۳- مواجهه انتقال: انجام اقداماتی که منجر به کاهش احتمال وقوع یا شدت ریسک در اثر انتقال سهمی از ریسک به سازمان یا فرد دیگر می گردد مانند بیمه کردن سازمان در مقابل رخدادی خاص.

۵-۴- پذیرش ریسک: اقدامی انجام نمی گیرد تا سازمان تحت تاثیر ریسک با احتمال و شدت بررسی شده قرار گیرد.

طبیعتا روش مواجهه با ریسک های استراتژیک (فرصت ها) پذیرش آنها ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی و قرار دادن سازمان در معرض سناریو هایی است که ممکن است اهداف سازمان از طریق آن تحصیل گردد. اما در مورد ریسک های منفی، معمولا محدوده ریسک پذیری سازمان بر اساس شدت و احتمال هر ریسک و تحلیل هزینه فایده مواجهه با آن تعیین می گردد. به گونه ای که در ماتریس تحلیل ریسک نشان داده شده است، برخی از ریسک ها در محدوده ای قرار می گیرد که ورای محدوده ریسک پذیری سازمان است و بنابراین سازمان روش هایی را برای مواجهه در نظر می گیرد که منجر به کاهش سطح ریسک پذیری و تغییر محل ریسک در ماتریس تحلیل ریسک گردد.

۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی

سبد خرید

• تیم تحریریه مدیر سبز
• بدون دیدگاه

ریسک خریدن یک مانع ذهنی یا فیزیکی، واقعی یا خیالی است که باعث می‌شود فرد در مورد تصاحب چیزی تجدید نظر کند یا دچار تردید شود. وظیفه ما، به عنوان فروشنده، این است که ریسک را شناسایی و حذف کنیم. جالب اینجا است که مشخص کردن ریسک از حذف آن سخت‌تر است.

چیزی که در نظر بعضی‌ها ریسک می‌آید، برای برخی دیگر عین آب خوردن است. چیزی که ممکن است در نظر فروشنده معمولی یا بی‌اهمیت بیاید، در نظر مشتری ریسک بزرگی می‌آید. چیزی که ممکن است در نظر برخی «فقط چند هزار تومان ناقابل» بیابد، ممکن است در نظر دیگران «وای خدای من، پنجاه هزار تومان!» بیاید.

معامله در حال اتمام است، محصول را به خوبی معرفی کرده‌اید، احساس می‌کنید مشتری کاملا آماده است ولی یک چیزی هنوز کم است. تردیدی وجود دارد که درست نمی‌توانید توصیفش کنید.

بگذارید کمکتان کنم. مشتری احساس ریسک (خطر) می‌کند. کم‌کم بهانه‌های معمول را می‌شنوید: «اجازه بدید از سایر مغازه‌ها هم دیدن کنیم» یا «درباره‌اش فکر می‌کنم. بعدا بهم زنگ بزنید» یا «باید در موردش با …. صحبت ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی کنم».

در اینجا باید عنصر ریسک را شناسایی و از بین ببرید.

معمول‌ترین عناصر ریسک خرید یک محصول کدامند؟ در زیر به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود که باید به همان گونه‌ای که به ذهن مشتری می‌آید، به آن‌ها فکر کرد.

1. قضاوت غلط در مورد مسائل مالی: نگرانی از ارزش اسکناس‌هایی که خرج شده است. خطر پول زیاد دادن یا این خطر که چیزی به اندازه ارزش پولی که داده‌ام نصیبم نشود.

2. ریسک مالی: آیا قابل پرداخت است؟ آیا دارم زیادی پول خرج می‌کنم؟ آیا از بودجه‌ام تخطی می‌کنم یا فاقد توانایی ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی پرداخت آن خواهم بود؟

3. من واقعا نیازی به آن ندارم: اگر بخرمش و هیچ‌وقت از آن استفاده نکنم چه؟ آیا واقعا بهش نیاز دارم؟ آیا این خطر هست که بعدا پشیمان شوم؟

4. ممکن است همین جنس در جای دیگر ارزان‌تر گیرم بیاید: نمی‌خواهم الان بخرمش. می‌خواهم چرخی در بازار بزنم. نمی‌خواهم خطر پول زیادی دادن را به جان بخرم.

5. آنچه در ابتدا در ذهنم تصور می‌کردم نیست: آنطور که تصورش را می‌کردم نیست (به این مسئله انتقاد پس از وقوع می‌گویند). دارم خطر خریدن چیز اشتباهی را به جان می‌خرم.

6. قضاوت اشتباه در مورد کیفیت محصول: ریسک اینکه خوب کار نکند. دارم خطر خراب شدن آن را به جان می‌خرم.

7. ممکن است خدمات پس از فروشی در کار نباشد: آیا خدمات پس از فروشش آن‌طوری هست که انتظار دارم؟ آیا وقتی که به خدماتشان نیاز دارم، در دسترسم خواهند بود؟

8. احمق به نظر رسیدن: خطر اینکه در ذهن خود و دیگران این‌طور بیاید که خرید بد و احمقانه‌ای کرده‌ام. خطر مورد تمسخر واقع شدن.

9. فروشنده دارد دروغ می‌گوید: خطر عدم تحویل یا دغدغه‌ی اغراق کردن در مورد وعده‌ها. من به این فروشنده اعتماد ندارم.

10. آیا کسی از دستم عصبانی خواهد شد: توی دردسر خواهم افتاد؟ آیا باید برای این خرید، خطر اینکه سرم فریاد کشیده شود را به جان بخرم؟

ریسک در خرید چیست؟

ریسک در حقیقت فقدان اطمینان، اعتماد و باورپذیری در مورد محصول، خدمات، شرکت یا خود فروشنده است. عدم حضور هر کدام از این عناصر موجب تردید و بازنگری موضوع خرید محصول می‌شود.

باید ببینید آستانه‌ تحمل ریسک مشتریانتان چقدر است. بعضی آدم‌ها بیشتر از بقیه ریسک می‌کنند. همچنین خطرات خرید محصول شما چیست؟ این موارد را لیست کنید و پاسخ هر کدام «از بین برنده ریسک» را در جلوی آن بنویسید. لیستی از چیزهایی که مشتری در صورت خرید محصول شما باید از دست بدهد و در مقابل لیستی از منفعت‌هایی را هم که در صورت خرید به دست می‌آورد، تهیه کنید.

ریسک را با یک ابزار تمام‌کننده‌ قدرتمند جایگزین کنید: از بین برنده‌ ریسک

1. اگر نگران این هستید که وقتی آن را به خانه می‌برید کار می‌کند یا نه، نگران نباشید. همیشه می‌توانید آن را برگردانید. ما می‌خواهیم که شما راضی باشید.
2. ما تعداد خیلی زیادی از این محصول را به شرکت‌هایی مثل شما دادیم ولی اگر به هر دلیلی شرکت شما از آن خوشش نیامده، می‌توانیم پولتان را کامل پس بدهیم یا اینکه چیز دیگری جایگزینش کنیم.

ریسک امری واقعی است و یک مانع واقعی برای فروش. بیشتر اوقات فروشنده‌ها ریسک را با اعتراض اشتباه می‌گیرند و همچنان اصرار می‌کنند که معامله را تمام کنند.

ریسک‌ها احساسات درونی ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی هستند که در ذهن خریدار به طور منطقی مورد قضاوت قرار می‌گیرند و توجیه می‌شوند. هیچ راه علاج «مشخصی» که برای همه موقعیت‌ها بشود از آن استفاده کرد وجود ندارد پس مراحل زیر را انجام دهید:

1. ریسک‌های مرتبط با محصولتان را مشخص کنید.
2. مطابق با آن‌ها، از بین‌ برنده‌ها یا حتی بازدارنده‌های ریسک را فراهم کنید.
3. آن‌های را روی مشتری‌هایی که بدون به زبان آوردن هیچ دلیلی مقاومت می‌کنند امتحان کنید.
4. در توضیح و شفاف‌سازی آن‌ها مسلط شوید.

بدون ریسک چیز زیادی نصیب نمی‌شود

در مورد شما فروشندگان نیز هر فروشنده‌ای که حاضر به ۱۰ استراتژی مدیریت ریسک مالی ریسک کردن نیست، باید از این شغل بیرون بیاید. ریسک نه فقط در هنگام قطعی کردن معامله؛ بلکه در پیدا کردن مشتری، در تماس گرفتن با او، در مبارزه با رقبا، در پیگیری‌های خلاقانه و در تک‌تک جنبه‌های فروش حضور دارد و آدم‌هایی که مایل به ریسک کردن نیستند، معمولا بازی را به آن‌هایی که حاضر به این کار هستند، می‌بازند.

مسئله ریسک مسئله ظریفی است. فقط بهترین فروشنده‌ها آن را درک می‌کنند و تحت کنترل خود درمی‌آورند. اگر این کار را نکنید، ریسک بزرگ‌تر وجود دارد: این ریسک که رقیب شما را از صحنه بیرون کند.